بررسي وضعيت آلودگي منابع آب و منطقه بندي آلودگي حوضه آبريز ساروق (استان آذربايجان غربي)

عنصر آرسنيك جزء فلزات سنگين و سمي با خطرات زيست‌محيطي و بهداشتي است. هدف از اين مطالعه بررسي و پايش غلظت اين عنصر در منابع آبي حوضه آبريز ساروق، ميزان آلودگي منابع آبي و ترسيم نقشه پهنه‌بندي اين عنصر در منابع آبي است. در اين راستا 45 نمونه از چاه، چشمه و آب سطحي در دو مرحله (مرحله اول نمونه فيلتر شده و در مرحله دوم نمونه كل) برداشت گرديد كه موقعيت نقاط نمونه‌برداري از منابع آبي براساس قضاوت كارشناسي و تصادفي تعيين شد. آنيون‌ها به روش كروماتوگرافي گازي و فلزات به روش ICP-MS آناليز شدند. نتايج كلي مبين آلودگي آب به عنصر ارسنيك در بعضي نواحي است. بررسي غلظت، منشا و نقشه‌ منطقه‌بندي ارسنيك در آب نشان مي‌دهد كه آلودگي به ارسنيك هم منشا بشرزاد و هم منشا زمين‌زاد دارد. اغلب منشا زمين زادي آن در شمال شرق و شرق محدوده بر روي زون‌هاي دگرساني واقع است و ناشي از ولكانيك‌هاي كواترنري است كه منشا چشمه‌هاي آبگرم محدوده هستند. در شمال محدوده در پايين‌دست معادن، منشا آنتروپوژنيك اهميت بيشتري دارد ولي به‌طوركلي علت عمده آلودگي فعاليت‌هاي معدنكاري است. انتقال و نهشت مجدد ارسنيك در محدوده مطالعاتي توسط واكنش‌هاي انحلال- نهشت و جذب- دفع متاثر از شرايط pH و Eh كنترل مي‌شود و حمل و انتقال آن در محدوده توسط اكسي‌هيدروكسيدهاي اين عنصر است. به‌طوركلي كل محدوده به‌جز نواحي شمالي و شمال شرقي از نظر انديس‌هاي آلودگي، آلودگي كمي دارد كه با تدابير صحيح مشكلي وجود نخواهد داشت.