شواهد اختلاطي بودن منشأ چشمه‌هاي آهكي آب اسك (جنوب شرق آتشفشان دماوند) بر اساس مطالعات ايزوتوپي نهشته‌هاي كربناته، ژئوشيمي آب و دورسنجي

در دامنه‌هاي جنوب شرقي آتشفشان دماوند (85 كيلومتري شرق تهران واقع در پهنه البرز مركزي) در منطقه آب اسك، چندين چشمه آهكي تراورتن‌ساز وجود دارد. به‌منظور تعيين منشأ عمقي آب اين چشمه‌ها بر اساس منشأ گاز CO2، از داده‌هاي ايزوتوپي كربن و اكسيژن نهشته‌هاي كربناته و همچنين داده‌هاي ژئوشيمي آبي استفاده گرديد. آناليزهاي ايزوتوپي نشان مي‎دهند كه با دور شدن از چشمه‎ها، تراورتن‎ها از δ13C و δ18O غني‎شدگي نشان مي‎دهند. بر اساس مقادير δ13C(CO2) اوليه، سيال رسوب‌دهنده نهشته‎ها يك سيال هيدروترمال متاسوماتيسم كننده بوده است. با توجه به روند خطي مشاهده شده بين مقادير δ13C - δ18O در تراورتن‌هاي منطقه، احتمالاً اين سيال با آب‎هايي با منشأ متفاوت اختلاط پيدا كرده است. بر اساس نتايج ايزوتوپي منشأ گاز CO2 اين چشمه‌ها، دريايي- گوشته‌اي تشخيص داده شده، همان‌طور كه نتايج بررسي داده‌هاي شيميايي بر روي آب‌هاي چشمه‌هاي آب اسك، مؤيد وجود يك منشأ عميق براي آب‌هاي اين منطقه است. بر اساس مطالعات دورسنجي صورت گرفته، هم‌راستا بودن روند كشيدگي و ظهور تراورتن‌هاي شناسايي شده با روند خطواره‌هاي گسلي بررسي شده در صحرا و همچنين آبراهه‌ها، حاكي از تأثير قوي آبخوان‌هاي سطحي در سيستم زهكشي دروني زايش نهشته‌هاي كربناته در اين منطقه مي‌باشد. در نهايت بر اساس مطالعات ژئوشيمي آب و ايزوتوپي رسوبات، شركت هر دو منشأ آب‌هاي سطحي و آب‌هايي با منشأ عمقي، براي منشأ آب چشمه‌هاي اين ناحيه معرفي مي‌گردد.