بررسي مركز تغييرات تراز مياني جو موثر بر روزهاي خشك سطح حوضه آبريز زاب با استفاده از PCA

مطالعه و شناسايي كانون هاي تغيير تراز مياني جو موثر بر شكل گيري الگوهاي گردشي مولد آن ضرورتي اجتناب ناپذير است. در اين مطالعه، ابتدا بارش هاي سالانه ايستگاه هاي منتخب سطح حوضه آبريز زاب كوچك طي دوره 2015-1986 استاندارد زماني شدند. پس از استفاده از شاخص و تعيين آستانه زماني-مكاني، تعداد 184 روز بدون بارش واقع در دوره مرطوب سه نمونه خشكسالي شديد در سطح منطقه انتخاب شدند. داده هاي ارتفاعي تراز 500 هكتوپاسكال واقع در محدوده صفر تا 80 درجه عرض جغرافيايي شمالي و طول شرقي به صورت يك ماتريس S_Mode تنظيم شد و با استفاده از روش پيشرفته آماري تحليل مولفه هاي اصلي پردازش شدند. بر اساس ماتريس همبستگي، كانون هاي عمده تغييرات توپوگرافي تراز 500 هكتوپاسكال موثر بر وقوع روزهاي خشك شناسايي و تحليل شدند. نتايج نشان داد كه به هنگام وقوع روزهاي خشك، 12 كانون تغيير ارتفاع تراز مياني جو موثر بوده اند. در اين بين، دو كانون ذيل با برخورداري از بيشترين آنومالي هاي (0/7 R) ارتفاع تراز مياني جو قابل تشخيص بودند: 1) كانون اورآسياآفريقا و 2) كانون غرب آفريقا كه به ترتيب 48% و 10% از كل مساحت قلمرو مطالعاتي را تحت سيطره داشتند. چنين تغييراتي در تراز مياني جو، سبب تقويت و عميق تر شدن محور ناوه ها و پشته ها شده است. تغييرات كانون اول بيشترين تاثير را در ايجاد پايداري و حاكميت خشكي روزهاي سطح حوضه آبريز داشته است.