كنش هاي عصب شناختي اجرايي: تحول و تعامل با عوامل محيطي

زمينه و هدف: كنش هاي اجرايي اصطلاحي كلي است و دربرگيرنده مؤلفه هايي كه در عين تمايز با يكديگر، الگوي مشتركي را شكل مي دهند. اين كنش ها توانايي استفاده از فرايندهاي شناختي سطح بالايي هستند كه باعث توجه فرد به جنبه هاي مهم تكليف و برنامه ريزي جهت اتمام آن مي شود. در سال هاي اخير يك نگرش كلي شكل گرفته است كه كنش هاي اجرايي در تعامل با محيط تحول پيدا مي كنند و نبايد تأثيرات عوامل اجتماعي و محيطي مؤثر بر تحول كنش هاي اجرايي ناديده گرفته شود. بدين ترتيب، هدف پژوهش حاضر معرفي عوامل تحولي- محيطي مؤثر بر تحول كنش هاي اجرايي بود.روش: بررسي داده ها در پژوهش حاضر به صورت مروري نظام مند انجام گرفته است. روش شناسي آن نيز مبتني بر گردآوري، طبقه بندي، و خلاصه كردن يافته هاي مقالات علمي پژوهشي مرتبط با عوامل محيطي مؤثر بر تحول كنش هاي اجرايي بين سال هاي ميلادي 2018-2008 برگرفته از پايگاه هاي اطلاعاتي داخلي و خارجي شامل SID، Magiran،Google Scholar، Scopus، Science Direct، PubMed با كليدواژه هاي كنش هاي اجرايي، تحول حركتي، تحول زبان، دلبستگي، نارس بودن، وضعيت اجتماعي اقتصادي، سبك هاي والدگري، اضطراب، و كرتكس پيش پيشاني، صورت پذيرفته است. در ادامه و در جستجوي اوليه 52 مقاله انتخاب شدند كه از بين آنها 9 مقاله به علت قديمي بودن،13 مقاله به علت كيفيت پايين، 6 مقاله به علت مروري بودن، و 6 مقاله به علت تكراري بودن در چند پايگاه اطلاعاتي حذف شدند در پايان 18 مقاله انتخاب جهت بررسي انتخاب شدند.يافته ها: نتايج به دست آمده نشان داد با وجود اينكه از زمان توجه به كنش هاي اجرايي، پايه هاي زيستي آن بيشتر مطرح شده است، عوامل محيطي مانند وضعيت اجتماعي اقتصادي، سبك والدگري، اضطراب، تحول حركتي، تحول زبان، دلبستگي، و نارس بودن كودك در تحول كنش هاي اجرايي نقش تعيين كننده اي ايفا مي كنند. به عبارتي تحول كنش هاي اجرايي از دوران نوزادي شروع مي شود و فرايند آن تا دوره نوجواني ادامه دارد و در اين بازه زماني تحول كنش هاي اجرايي بيشتر تحت تأثير عوامل محيطي هستند.نتيجه گيري: با بررسي مطالعات انجام گرفته مي توان استنباط كرد كه هنوز بررسي ها براي مشخص كردن عوامل محيطي مؤثر بر تحول كنش هاي اجرايي كودكان، در ابتداي راه است و جامعه علمي براي مشخص كردن دقيق تر اين عوامل به تلاش هاي بيشتري نياز دارد. با اين وجود پژوهش هاي محدود انجام گرفته در سال هاي اخير كه به صورت علمي و بي طرفانه انجام شده اند، نشان دهنده تأثير چشم گير شرايط محيطي در تحول كنش هاي اجرايي است؛ به همين دليل متخصصان و والدين در تحول و تقويت كنش هاي اجرايي بايد توجه ويژه اي به عوامل محيطي داشته باشند.