پيش‌بيني مكاني واحدهاي خاك در محيط سامانه‌هاي اطلاعات جغرافيايي در اراضي سيوان استان ايلام

محدوديت‌هاي موجود در روش‌هاي مرسوم شناسايي خاك و پيشرفت‌هاي صورت گرفته در فناوري اطلاعات، باعث شده تا توجه بيشتري به رويكرد هاي نوين نقشه برداري خاك براي افزايش خلوص نقشه هاي خاك صورت گيرد. هدف اين رويكرد پيش‌بيني كلاس‌هاي خاك يا ويژگي‌هاي آن، بر اساس متغيرهاي محيطي يا خصوصياتي از خاك است كه به سادگي قابل محاسبه هستند. پژوهش حاضر در اراضي بخش سيوان از شهرستان ايلام با هدف شناسايي و تهيه نقشه خاك هاي اين منطقه صورت پذيرفته است. ابتدا موقعيت 46 خاكرخ با استفاده از تفسير اوليه تصاوير ماهواره‌اي و روش مطالعه شناسايي آزاد مشخص گرديد. سپس بر اساس مشخصات مورفولوژيكي هر خاكرخ ، نمونه‌برداري از كليه افق هاي ژنتيكي و تجزيه هاي شيميايي و فيزيكي لازم انجام گرفت. خاك‌هاي منطقه مورد مطالعه بر اساس كليد رده بندي خاك آمريكايي (2014) طبقه بندي گرديد. در اين مطالعه از مدل رگرسيون منطقي چند جمله‌اي براي پيش‌بيني مكاني كلاس‌هاي رده‌بندي خاك استفاده شد. ويژگي‌هاي پستي و بلندي اوليه و ثانويه زمين از مدل رقومي ارتفاع با قدرت تفكيك مكاني 30 متر با استفاده از نرم‌افزار ساگا استخراج شد. نتايج رده بندي خاكرخ ها نشان داد كه خاك‌هاي‌ منطقه در سه رده مالي‌سولز، اينسپتي‌سولز و انتي‌سولز و شش كلاس در سطح خانواده خاك بود. بررسي همبستگي بين ويژگي‌هاي مدل رقومي ارتفاع نشان داد كه پارامترهاي موقعيت شيب مياني، تابش خورشيدي پراكنده، شاخص رطوبت پستي بلندي، شاخص زبري زمين، خميدگي شكل سطح، خميدگي طولي بيشترين تأثير را روي تشكيل كلاس‌هاي خانواده خاك داشتند. دقت كلي مدل رگرسيون براي كلاس‌هاي خانواده 0.60 به دست آمد. هم‌چنين ضريب كاپاي نقشه‌ي پيش‌بيني مكاني در سطح خانواده 0.38 برآورد گرديد. نتايج اين مطالعه نشان داد كه متغيرهاي زمين ريخت سنجي در پيش‌بيني كلاس‌هاي خاك مؤثر واقع شدند و پيشنهاد مي شود در مطالعات آينده از ساير متغيرهاي محيطي مشتق از داده هاي سنجش از دور نيز به منظور ارتقا صحت نقشه هاي خاك استفاده گردد.