نظريه ي خاطره- زمان هانري برگسون و تأثير آن بر روايت در سينماي معاصر ايران

مفهوم زمان و ماهيت آن، همواره چون معمايي تاريك و جذاب در برابر انديشه ي آدمي رخ مي نمايد و سردرگمي و نيافتن پاسخي روشن براي اين معما، دليل جذابيت عامل زمان براي انسان ها بوده است. اين مقاله قصد دارد تا علاوه بر تبيين و تحليل مباحث معاصر در حوزه ي زمان و خاطره، به تأثيري كه تأملات نظري جديد اين حوزه بر روايت در سينماي مدرن ايران داشته، بپردازد.اين پژوهش بر آن است كه نشان دهد سينماي مبتني بر خاطرات، از عنصر زمان به گونه اي بهره مي برد كه تنها توسط آراي فلسفي كساني چون هانري برگسون و ژيل دلوز، توانايي تحليل جامع آن را دارد. در روايت سينماي مبتني بر خاطرات، عواملي چون مبدأ روايت، زمان، قاب بندي و شرايط ذهنيت، اهميت بسياري مي يابند و در برخورد اين نوع روايت ذهني با حافظه و خاطره، عواملي چون زمان پريشي و انواع رجوع به گذشته هاي بيروني، دروني و مركب مطرح مي شوند. در اين پژوهش، پس از توضيح مفهوم خاطره و زمان نزد برگسون و دلوز، تاثيرات و تغييراتي كه اين نگاه بر سينما و عنصر روايت در آن گذارده است بررسي، و در ادامه برخي از آثار سينماي معاصر ايران كه ساختار روايي مدرني دارند، با نيت دستيابي به الگويي واحد براي خوانش اين نوع سينما تحليل مي شوند.