مطالعۀ سير تحولِ نقش و مفهومِ باغشي در فرهنگ موسيقايي تركمن‌هاي تركمن‌صحرا

در اين مقاله سعي شده تحولات روي‌داده در نقش و مفهومِ باغشي در ميان تركمن‌ها با تحليل و مقايسۀ تداعي معاني و مفاهيم مختلف واژۀ باغشي در وضعيت گذشته و بررسي فرضيه‌هاي مطرح‌شده در مورد پيشينۀ باغشي و در وضعيت كنوني بر اساس داده‌هاي به‌دست‌آمده از پژوهش ميداني مورد مطالعه قرار گيرد. در گذشته «باغشي» به گستره‌اي از مفاهيمِ «موسيقي‌دان، درمانگر، روايتگر، روحاني و عالم» كه در ميان اقوام تُركِ آسياي ميانه به‌شدت در هم تنيده بوده ارجاع داشته و به‌تدريج از اين مفهوم چند وجهي و كلي، مفاهيمِ جزئي «موسيقي‌دان، شَمَن و شاعرباغشي» در فرهنگ‌هاي موسيقايي اين اقوام شكل گرفته‌اند. مفهوم و نقش امروزي «باغشي» به مثابه خُنياگر در ميان تركمن‌ها طي فرايند تقليلِ مفهوم كلي «شَمَنباغشي» در گذشتۀ دور به مفهوم جزئي «شاعرباغشي» در گذشتۀ نزديك و در مرحلۀ بعد منفك‌شدنِ نقش «موسيقي‌گري» از «شاعري» شكل گرفته است. در وضعيت كنوني نيز، باغشي‌هاي تركمن‌صحرا هنوز در قالب موسيقي‌گري سطوح مختلفي از فعاليت‌هاي موسيقايي را به ‌نمايش مي‌گذارند كه رگه‌هايي از مفاهيمِ «موسيقي‌دان، درمانگر و روايتگر»ِ اسلافشان در گذشتۀ دور را تداعي مي‌كنند. تداوم اين عناصر در نقش و مفهومِ «باغشي» باوجود همۀ تحولات روي‌داده در اين سنت موسيقايي، بر درستي سير تحول مطرح‌شده براي باغشي‌هاي تركمن صحه مي‌گذارند.