ارزيابي شاخصه‌هاي مسكن تاريخي از ديدگاه سبك معماري ايراني- اسلامي در راستاي تحول پذيري سبك معماري نوين (مطالعه موردي: بافت تاريخي شهر گرگان)

Evaluation of Historical Housing Index in View of Iranian-Islamic Architectural Style in Line with Transformability of Modern Architecture

با فراموش شدن الگوي معماري ايراني در مسكن معاصر رنگ اسلامي بودن از مسكن ايراني زدوده شده است. از اين رو ساخت و سازهايي به چشم مي‌خورد كه از الگوي سنتي مسكن ايراني كه آميخته با فرهنگ غني ايراني- اسلامي بوده فاصله گرفته‌اند. هدف پژوهش حاضر بررسي و تحليل خانه‌هاي بافت تاريخي شهر گرگان بر اساس ديدگاه سبك معماري ايراني- اسلامي و اثرگذاري تحولات سبك معماري مدرن بر معماري ايراني مي‌باشد. نوع پژوهش كاربردي- تطبيقي و روش بررسي آن، تفسيري- تاريخي است. جامعه آماري پژوهش واحدهاي مسكوني واقع در بافت تاريخي شهر گرگان و حجم نمونه بر اساس فرمول كوكران 322 محاسبه شده كه با استفاده از روش نمونه‌گيري تصادفي ساده اقدام به توزيع پرسشنامه‌ها شده است. جهت تجزيه و تحليل داده‌ها و تحليل آمارها از نرم‌افزارهاي آماري SPSS، Excel و آزمون-هاي آماري T تك نمونه‌اي و ضريب همبستگي پيرسون استفاده شده است. نتايج حاصل از آزمون پيرسون نشان مي‌دهد كه شاخص‌هاي وضعيت اشراف و ديد داشتن با ميزان ضريب 0.357، آسايش زندگي با ضريب 0.483، محرميت با ضريب 0.297 و شاخص وضعيت امنيت تردد زنان و كودكان با ميزان ضريب 0.142 در ارتباط با وضعيت سكونت ساكنين در خانه‌ها و بافت تاريخي شهر گرگان، بيانگر رابطه معنادار و مستقيمي مي‌باشد. همچنين نتايج حاصل از آزمون tتك نمونه‌اي نيز نشان مي‌دهد كه در سطح 95 درصد بين ميزان رضايتمندي ساكنين از زندگي در بافت تاريخي با وضعيت دسترسي به خدمات و امكانات، حس تعلق به مكان، مؤلفه‌هاي زيست‌محيطي، متغير سرزندگي و روابط همسايگي رابطه معنادار و تأثيرگذاري وجود دارد.

Upon falling into oblivion of Iranian style of architecture in contemporary housing projects, aspects of the Islamic concept of architecture is absent from Iranian modern houses. Construction of buildings is now far from the traditional Iranian architectural style that once entailed rich Iranian-Islamic culture. This paper intends to study and analyze houses in the historical fabric of Gorgan, the capital city of Golestan Province, Iran, based on Iranian-Islamic architectural style and the influence Iranian architecture has received from the developments in modern architecture. The research method is applied-comparative and the study is interpretive-historical in nature. The statistical population consists of residential houses situated in the historical fabric of Gorgan and the ideal sample size has been calculated based on the Cochran formula 322. Questionnaires have been distributed based on simple technique of random sampling. SPSS, Excel, the One Sample t Test and the Pearson correlation coefficient have been used for data analysis. The results of Pearson test indicate “overlooking” with a coefficient of 0.357, “comfort” with a coefficient of 0.483, “privacy” with a coefficient of 0.297 and the “security of commuting for women and children” with a coefficient of 0.142 in the state of living of the settlers of houses situated in the historical fabric of the city of Gorgan, showing a meaningful and direct relation. Also, the results of One Sample t Test indicate there is a 95 percent meaningful and influential relation between satisfaction over living in the historical fabric and the degree of access to the services and facilities, sense of belongingness to the place of living, environmental indicators, the variable of liveliness, and neighborhood relations.