بررسي مباني انسان‌شناختي علوم انساني غربي و اقتضائات روش‌شناختي آن

هدف: هدف از انجام اين پژوهش، تببين مباني انسان‌شناختي پارادايم‌هاي رايج در علوم انساني غربي و پاسخ به اين پرسش بود كه آيا روش‌شناسي علوم انساني غربي متأثر از مباني انسان‌شناختي آن است يا خير. روش: تحقيق حاضراز نوع توصيفي تحليلي و مطالب آن با روش كتابخانه‌اي گردآوري شده است. يافته‌ها: انسان به عنوان موضوع علوم انساني و انسان‌شناسي به مثابه يكي از پشتوانه‌ها و مباني نظري علم، نقشي اساسي در فرايند توليد علم دارد. تنوع تعريف و تلقي‌هاي گوناگون از انسان، تأثير زيادي بر حوزۀ معرفت‎شناسي، به‌ويژه در مباحث روش‌شناسي و روشهاي تحقيق در علوم انساني دارد؛ به گونه‌اي كه پارادايم معيّني در حوزۀ علوم انساني مي‌تواند متأثر از ايده‌اي خاص در باب ماهيت انسان باشد. براي مثال، تلقي شيء‌انگارانه و تصور مكانيكي از انسان و بالطبع گزينش روشهاي كمّي در رويكرد اثباتي و تعريف انسان به موجودي آزاد، معناساز و خلاق و اتخاذ روشهاي كيفي در رويكرد تفسيري، معلول همين تفاوت نگرش به انسان است. نتيجه‌گيري: روش‌شناسي علوم انساني به نحو اجتناب‌ناپذيري متأثر از مباني و پيش‌فرضهاي انسان‌شناختي آن است؛ به گونه‌اي كه تغيير در نوع نگرش به انسان مي‌تواند روش‌شناسي و به تبع آن، به دليل تأثير عميق روش‌شناسي، ماهيت علوم انساني را متحول سازد.