اقتصاد، اعتباريات و مسئله اخلاق

پيوند بين اخلاق و اقتصاد در مكتب ارتودوكس نئوكلاسيكي همواره محل بحث بوده است. طرفداران اين مكتب تلاش كرده‌اند با استفاده از مفاهيم «مطلوبيت» و «ترجيحات» و در چارچوب اقتصاد رفاه، بين اخلاق و اقتصاد پيوند برقرار كنند. به خاطر ابهام ذاتي معناي «مطلوبيت» در چارچوب روش‌شناسي فردگرايانه اقتصاد نئوكلاسيك، اين پيوند به سرانجام مطلوب نمي‌رسد؛ زيرا با تجميع انتخاب‌هاي فردي، نمي‌توان به يك انتخاب اجتماعي در اقتصاد رفاه رسيد. اين مقاله با استفاده از روش «تحليلي» امكان به‌كارگيري نظريه «اعتباريات» علامه طباطبائي براي ايجاد رابطه بين اخلاق و اقتصاد را بررسي مي‌كند. بنا بر يافته‌هاي پژوهش، استفاده از مفهوم «اعتباريات» علامه، مي‌تواند به ايجاد رابطه بين ارزش‌هاي اخلاقي و اقتصادي بينجامد. در اين چارچوب، «مطلوبيت» به مثابه يك اعتبار اجتماعي در نظر گرفته مي‌شود. با توجه به ماهيت بين‌الاذهاني اعتباريات، مطلوبيت از عينيت و اطلاق كافي براي برقراي پيوند بين ارزش‌هاي اخلاقي و اقتصادي برخوردار است. از اين‌رو، نظريه «اعتباريات» علامه طباطبائي امكان پيوندي معقول بين اخلاق و اقتصاد را فراهم مي‌آورد. اين رويكرد مي‌تواند به‌عنوان شروعي بر يك روش‌شناسي در اقتصاد اسلامي بر مبناي نظريات علامه نيز به‌شمار آيد.