ماكياوليسم، جهت‌گيري اخلاقي و گزارشگري مالي متقلبانه

هدف: ويژگي‌هاي شخصيتي و اخلاقي، تأثير بسزايي در بروز رفتار‎هاي حرفه‌اي دارند. گزارشگري مالي نيز بخش بااهميت حرفه حسابداري بوده و بيانگر وضعيت مالي و عملكرد بنگاه تجاري در يك دوره عمليات است. هدف اين پژوهش شناخت ارتباط ويژگي شخصيتي ماكياوليسم و جهت‌گيري اخلاقي در بروز گزارشگري مالي متقلبانه است. روش: داده‌هايي كه قابليت آزمون را داشتند، از 234 مشاهده در ميان مديران مالي و حسابرسان مستقر در شركت‌هاي پذيرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران جمع‌آوري شدند و تحليل آنها با استفاده از نرم‌افزار ليزرل و مدل‌سازي معادلات ساختاري انجام گرفت. يافته‌ها: با فرض دستكاري با‎اهميت در سود، ويژگي شخصيتي ماكياوليسم بر بروز گزارشگري مالي متقلبانه تأثير مثبت و معنادار دارد، ايده‌آل‌گرايي تأثير معناداري بر گزارشگري مالي متقلبانه ندارد و تأثير نسبي‌گرايي بر تمايل به گزارشگري مالي متقلبانه، معكوس و معنادار است. با فرض دستكاري كم‌اهميت در سود نيز نتايج مشابه به‌دست آمد با اين تفاوت كه ويژگي اخلاقي نسبي‌گرايي بر گزارشگري مالي متقلبانه، تأثير معناداري نداشت. همچنين بر مبناي يافته‌هاي پژوهش، ويژگي اخلاقي ماكياوليسم بر هر دو ويژگي اخلاقي ايده‌‌آل‌گرايي و نسبي‌گرايي تأثير مستقيم و معنادار مي‌گذارد. نتيجه‌گيري: شواهد اين پژوهش تأييد مي‌كند كه ويژگي‌هاي شخصيتي و اخلاقي، از عوامل رفتاري تشديدكننده گزارشگري مالي متقلبانه است. از اين رو، حسابداران و حسابرسان براي بهبود كيفيت گزارشگري مالي، بايد ارزش‌هاي اخلاقي را در ضمير خود ارتقا دهند.