نقش كيفيت ذخيره مطالبات مشكوك‌الوصول بانك‌هاي ايراني در مواجهه با بحران‌هاي سيستم بانكي

هدف: هدف اصلي پژوهش حاضر، بررسي اختيار مديران بانك‌ها در برآورد ذخيره مطالبات مشكوك‌الوصول است. همچنين اين پژوهش در پي رفع خلأ موجود در متون پژوهشي در خصوص انگيزه فرصت‌طلبانه يا اعمال اين اختيار در جهت كارايي است. روش: نمونه پژوهش، از 15 بانك‎ پذيرفته‌شده در بورس اوراق بهادار طي سال‌هاي 1385 تا 1396 تشكيل شده و روش برآورد مدل پژوهش، به‌صورت رگرسيون تابلويي و لجستيك است. در گام نخست، جزء غيرعادي ذخيره مطالبات مشكوك‌الوصول، برآورد شد و در گام‌هاي بعدي، ارتباط آن با هر يك از گروه متغيرهاي پژوهش به‌دست آمد. يافته‌ها: بر اساس نتايج پژوهش: 1. بين شاخص بحران و جزء غيرعادي ذخيره مطالبات مشكوك‌الوصول ارتباط مثبت غيرمعنادار وجود دارد؛ 2. بين ريسك‌پذيري بانك و جزء غيرعادي ذخيره مطالبات مشكوك‌الوصول ارتباط مثبت معنادار وجود دارد؛ 3. بين رفتار اجتناب از زيان بانك و جزء غيرعادي ذخيره مطالبات مشكوك‌الوصول ارتباط منفي معنادار وجود دارد. نتيجه‌گيري: نتايج كلي پژوهش در گام نخست با مشاهده ارتباط مستقيم بين شاخص بحران و جزء غيرعادي ذخيره مطالبات مشكوك‌الوصول نشان مي‌دهد مدلي كه بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران براي برآورد ذخاير معرفي كرده است، كارايي لازم را ندارد. پژوهش در گام دوم، ضمن ثبت ارتباط مستقيم بين متغير جزء غيرعادي ذخيره مطالبات مشكوك‌الوصول با ريسك‌پذيري بانك و منعكس‌كردن نشانه‌هاي رفتارهاي سازنده از طريق آنها، در بستر تئوري خردشدن سرمايه، به سؤال اصلي خود؛ يعني امكان ارتقاي ثبات نظام بانكي از طريق مدل‌هاي آينده‌نگر، پاسخ مثبت مي‌دهد. مشاهده ارتباط معكوس بين رفتار اجتناب از زيان با جزء غيرعادي ذخيره مطالبات مشكوك‌الوصول نيز، دليلي بر اعمال اختيار سازنده توسط مديران است.