مقايسه تطبيقي الگوي فضايي مسكن شهري مبتني بر پيشينه تاريخي و اجتماعي شهر (مطالعه موردي: شهر اردبيل)

در طول تاريخ خانه به عنوان مهم ترين مكاني كه سازگار بازندگي انسان باشد شناخته شده است. به علت عدم شناخت كافي از كاربران و نيازهاي آن ها، امروزه شاهد تغييرات زيادي در مبحث مسكن هستيم كه منجر به بي هويتي خانه ها و حركت به سوي يكسان سازي در سطح كشور شده است و پيامدي جز عدم رضايت مندي كاربران، تغيير هنجارهاي اجتماعي و از بين رفتن هويت بومي ساكنان نداشته است. درعين حال روي آوردن به اصول مبتني بر شناخت نيازها، شيوه زندگي، باورهاي بومي كه در طول زمان تبديل به فرهنگ آن جامعه شده است، مي تواند موجب افزايش حس تعلق به فضا و در كل رضايت مندي ساكنين از برآورده شدن نيازهاي واقعي خويش شود. در اين پژوهش هدف آن بوده است كه به بررسي الگوهاي مسكن و تحولات آن در گذر زمان با در نظر گرفتن عوامل اجتماعي مؤثر پرداخته شود؛ لذا به بررسي نظام ساختاري موجود و به بازشناسي ويژگي هاي اصلي معماري بومي شهر اردبيل پرداخته شده است. پژوهش كمي كيفي بوده و از روش تحقيق تاريخي و پيمايشي بهره گرفته شده است. در اين راستا با ريش سفيدان و اهالي شهر مصاحبه شده و همچنين برداشت ميداني از 36 نمونه خانه در شهر اردبيل مربوط به سه دوره كلي سنتي، سنتي معاصر و معاصر، انجام شده است؛ تا به تغييرات خانه بومي اردبيل در گذر زمان از نظر تغييرات شيوه زندگي و ويژگي هاي كالبدي در اين خانه ها و تأثير اين تغييرات بر روند تغيير الگوي مسكن شهر پي  برده شود. پس از جمع آوري داده ها به دست آمده با استفاده از نرم افزار Excel به طبقه بندي و نمايش اطلاعات در قالب نمودار ها پرداخته شده است. در نهايت مقايسه تطبيقي تغييرات سه دوره فرض شده براي عوامل تأثير گذار از قبيل شكل كلي خانه ها، الگوي پلان خانه ها، ويژگي هاي كالبدي و ميزان بهره گيري از فضاها ارائه گرديده است.