بررسي الگوي جدايي فضايي در مراكز تاريخي شهري با رويكردي اجتماعي فضايي (نمونه موردي: مركز تاريخي تهران و كرمان)

شهر به عنوان سيستمي پويا داراي ساختار و منطق فضايي خاص خود است. به همين دليل براي شناخت ويژگي‌هاي شهر، بايستي به بررسي ساختار شهر پرداخت. ساختار شهر با توجّه به پيچيدگي‌هاي آن، نياز به روش‌هايي براي مدلسازي دارد. روش چيدمان فضايي چنين شكل و تركيبي از فضا الگوهايي را شناسايي مي‌كند كه مي‌توانند براي مطالعه‌ي ساختارهاي شهري و رفتار انسان مورد استفاده قرار گيرند. يكي از اهداف اين پژوهش فهم الگوي جدايي فضايي در مراكز تاريخي است. نتيجه پژوهش نمايانگر اين موضوع است كه چيدمان فضايي مي‌تواند بر مبناي عامل ديد و دسترسي كه بوسيله گراف شبيه‌سازي مي‌گردد فضاهاي آسيب‌پذير را شناسايي نموده و يا در بحث طراحي فضاهاي شهري قبل انجام هرگونه مداخله مي‌توان اثرات اجتماعي آن را بررسي نمود. به عبارت ديگر روش چيدمان فضايي بر مبناي ترتيبات فضايي مي‌تواند به عنوان چارچوبي تحليلي براي حل جنبه اجتماعي مشكلات و معضلات شهري مثل جدايي‌هاي فضايي، عدم نظارت اجتماعي و ... بكار گرفته شود. در اين پژوهش دو نمونه موردي تهران شهري با مداخلات زياد و گسترش بي‌رويه و كرمان شهري كه مداخلات و گسترش كمتري نسبت به تهران دارد در دوره قبل از مدرنيسم و كنوني مورد بررسي واقع شده‌اند كه نتايج نشان مي‌دهند كه فضاهاي منزوي در مركز شهر تهران در دوره كنوني به وجود آمده است و در شهر كرمان كنوني در مركز تاريخي شهر فضاهاي منزوي كمتري را شاهد هستيم.