نسبت يادمان گرايي و پايداري در معماري معاصر ايران (مطالعه موردي: مساجد معاصر)

يادمان گرايي، يكي از گرايش هاي تأثيرگذار در معماري معاصر به شمار مي رود. معماري يادماني نوعي از معماري است كه آن را اوج طراحي معماري دانسته اند. از سوي ديگر جريانات و گرايش هاي معماري معاصر جهان، بيش از هر زمان ديگر بر روي مباحث معماري پايدار و معماري انرژي كارا، تمركز كرده اند. هدف اصلي اين مقاله تحليل نسبت دو مفهوم «يادمان گرايي» و «پايداري» در معماري معاصر ايران است. براي تحليل اين نسبت، پنجاه باب از مساجد معاصر ايران به طور تصادفي، به عنوان نمونه انتخاب شدند. مروري بر ادبيات تخصصي موضوع نشان دهنده آن است كه در حوزه نظر، مفهوم يادمان گرايي، ناظر بر تمركز بر حوزه طراحي معماري به عنوان يك امر خلاقانه و هنري است. از سوي ديگر مفهوم پايداري، ناظر بر تمركز بر حوزه كارايي اثر معماري و در اصل يك موضوع عملكردي شناخته مي شود. به عبارت ديگر تحليل نسبت يادمان گرايي و پايداري در معماري معاصر ايران، نمودي از تعامل و تقابل خلاقيت هنري و كارايي به شمار مي رود. بر اساس چارچوب نظري پژوهش، پنج مفهوم طراحانه براي تحليل آثار مورد استفاده قرار گرفتند كه عبارتند از: 1 ايده هاي ساختار دهنده طرح (مفهوم) 2 شكل و فرم در بنا 3 هويت 4 مصالح در بنا 5 فناوري ساخت 6 رابطه با بافت و محيط پيرامون 7 يادماني بودن. دستاوردهاي پژوهش نشان دهنده آن است كه در شرايط كلي ارتباط عميقي ميان دو مفهوم پايداري و يادماني بودن مشاهده مي شود. همبستگي مفهوم يادماني بودن با پايداري با روايي 0.48 شامل روايي همبستگي با پايداري زيست محيطي با 0.68، پايداري اجتماعي و فرهنگي 0.51 و پايداري اقتصادي با 0.24 نشان دهنده نوعي تعامل ميان اين دو مفهوم است. عدد همبستگي و روايي مربوط نشان مي دهد كه هرچند همبستگي كلي وجود دارد. در عمل متغيرهاي متنوع و متعددي وجود دارند كه آن ها بر نتيجه اثر مي گذارند.