ارزيابي ابعاد برنامه ريزي زيرساخت ها در طرح هاي جامع شهرهاي كوچك (مورد پژوهي: طرح جامع ماكو، ساوه و خرمشهر)

همواره زيرساخت‌ها به عنوان سنگ بناي توسعه منطقه اي، از مهمترين عوامل سازنده سازمان فضايي و شكل‌دهنده فرم شهرها به ويژه شهرهاي كوچك بوده اند. از سويي طرح جامع شهر نيز به ‌عنوان سند اصلي هدايت و برنامه‌ريزي شهرها تلقي مي‌شود؛ بنابراين، برنامه‌ريزي مناسب زيرساخت‌ها همواره يكي از دغدغه‌هاي برنامه‌ريزان و شهرسازان در دوران معاصر براي دست‌يابي به رشد اقتصادي و بهبود كيفيت زندگي در شهرها و در نهايت حركت به ‌سوي توسعه پايدار از طريق طرح جامع شهري به ويژه در شهرهاي كوچك بوده است. بر اين اساس هدف مطالعه حاضر، ارزيابي برنامه‌ريزي زيرساخت‌ها در طرح‌هاي جامع شهرهاي كوچك است تا شناختي مناسب از ابعاد، مؤلفه‌ها و ساختار برنامه‌ريزي زيرساخت‌ها در اختيار تصميم‌گيران و تصميم‌سازان شهري و ملي در تهيه و اجراي طرح‌هاي توسعه شهري قرار دهد. طرح‌هاي جامع شهرهاي كوچك ساوه، ماكو و خرمشهر به‌ عنوان نمونه اي براي سنجش توجه برنامه ريزان به اين ابعاد انتخاب شدند. روش تحقيق مطالعه حاضر به‌ صورت توصيفي تحليلي است كه از تكنيك دلفي براي جمع‌آوري نظرات كارشناسان استفاده ‌شده است و همچنين از روش سوآرا و آراس خاكستري براي اولويت‌بندي معيارها و رتبه‌بندي نمونه‌ها استفاده ‌شده است. نتايج مطالعه حاضر نشان داد، از بين ابعاد مؤثر در برنامه‌ريزي زيرساخت، بعد فني-موضوعي (0.303) مهمترين است. همچنين در بين معيارهاي فني-موضوعي: شبكه حمل‌ونقل (0.167)؛ در بين معيارهاي نهادي-مالي: توان فني مالي شهر (0.079)؛ در بين معيارهاي هنجاري اقليمي: تأثيرات زيست‌محيطي (0.065) و همچنين در ارتباط با معيارهاي ريخت‌شناسي: ارتباط فرم شهر با زيرساخت‌هاي خطي (0.54) داراي اولويت بيشتر نسبت به سايرين در نگاه برنامه ريزان است. در ارتباط با رتبه‌بندي طرح‌هاي جامع نمونه‌هاي موردي از لحاظ برنامه‌ريزي زيرساخت، طرح جامع شهر ماكو بالاترين امتياز را به دست آورد و بعد از آن طرح‌هاي جامع شهرهاي ساوه و خرمشهر در جايگاه‌هاي بعدي قرار گرفتند.