برآورد حجم اقتصاد زيرزميني در استان‌هاي ايران و بررسي عوامل موثر بر آن

با توجه به مطالعات انجام شده، حجم اقتصاد زيرزميني، نحوه اندازه‌‌‌گيري آن و بررسي عوامل مؤثر بر آن در سطح كشوري و با روش‌‌‌هاي مختلفي مورد بررسي قرار گرفته است. حال آن‌‌‌كه اين موضوع در سطح استان‌‌‌هاي ايران مورد مطالعه قرار نگرفته است. با توجه به خلأ موجود، اين مطالعه به برآورد حجم اقتصاد زيرزميني استان‌‌‌هاي ايران طي دوره 94-1380 پرداخته است. در اين راستا، براي برآورد آن از مدل تقاضاي پول تعميم‌يافته تانزي (1980) و مدل منطقه‌‌‌اي فرناندز و ولاسكو (2015) استفاده شده است. نتايج اين برآورد نشان مي‌‌‌دهد كه حجم اقتصاد زيرزميني در دوره مذكور در تمامي استان‌‌‌ها داراي سير صعودي بوده است. همچنين، نتايج بررسي عوامل مؤثر بر حجم اقتصاد زيرزميني نشان مي‌‌‌دهد نرخ بيكاري داراي اثر منفي بر حجم اقتصاد زيرزميني است و عواملي نظير درآمد سرانه، تورم و بار مالياتي داراي اثر مثبت بر آن است. همچنين، بين نرخ خوداشتغالي و حجم اقتصاد زيرزميني رابطه معني‌‌‌داري تأييد نشد.