بررسي انگاره تواتر قرائات

يكي از مباحث مهم علوم قرآني، بحث قرائات و تواتر آن است. اهميت اين بحث از آن‌روست كه قائلان به تواتر قرائات با استشهاد به لزوم تواتر قرآن، لازم ميدانند قرائات نيز همچون متن قرآن داراي تواتر باشد؛ زيرا تحقق تواتر متن قرآن تنها از راه تواتر قرائات ممكن است. آنها ادلّه‌اي نيز بر اثبات تواتر قرائات اقامه كرده‌اند، لكن اين ادلّه معتبر نيست و پيش‌فرض قائلان آن نيز كه بر اتحاد قرآن و قرائات است، مخدوش است؛ از اين‌رو، مي‌توان گفت دليل معتبري بر تواتر قرائات اقامه نشده است. با بررسي تاريخچه طرح اين اصطلاح در كتب علوم قرآني و كتب اصولي، چنين به دست مي‌آيد كه انگاره تواتر قرائات از سوي متأخران از دانشمندان اهل سنت مطرح گشته است و آنچه به درستي در عبارات پيشينيان به چشم مي‌خورد، اصطلاح شهرت قرائات است. تفاوت شهرت قرائات با تواتر قرائات در آن است كه تواتر مصطلح، به معناي متواتر بودن سند قرائات تا پيامبر اكرم است، ولي قرائت مشهور به قرائتي گفته مي‌شود كه در ميان عامه مردم مقبول واقع شده و مردم آن را از نسلي به نسل ديگر منتقل كرده باشند، و اين قرائت طبق نظر صحيح، همان قرائت عاصم به روايت حفص است.