بازشناسي ويژگي‌هاي منحصر به فرد ساخت سكونتگاه‌هاي روستايي دستكند ايران ( نمونه موردي: مجموعه ميراث جهاني روستاي ميمند، شهربابك، استان كرمان)

شناخت سكونتگاه‌هاي دستكند به مثابه يك پديده ويژه در معماري روستايي به عنوان پيش‌نياز براي حفاظت از اين ميراث ضروريست. براي شناخت همه‌جانبه لازم است ابتدا به شناسايي مؤلفه‌هايي پرداخت كه بر شكل‌گيري و تكامل اين پديده نقش داشته‌اند. معماري دستكند به عنوان گونه‌اي ناشناخته از معماري بومي است كه ماهيت آن با آنچه در مورد واژه معماري در ذهن است، متفاوت مي‌باشد. اين معماري به دليل عدم استفاده از مصالح آزاد و روند خلق متفاوت، نوعي تناقض را در ميان گونه‌هاي معماري بومي داراست. خلق فضا با استفاده از منفي‌سازي در توده سنگي، اساسي‌ترين فنّ اين معماري است. نمونه‌هاي ارزشمند با كاركردهاي متنوع همانند: آييني، خدماتي و مسكوني در سراسر كشور ايران به چشم مي‌خورد، به خصوص اقليم سردسير به دليل تناسب كالبدي اين معماري با شرايط اقليمي، پذيراي بيشترين سكونتگاه‌هاي دستكند است. اين پژوهش با طرح اين پرسش كه چه چيزي اين معماري را نسبت يه ساير گونه‌هاي معماري بومي متفاوت ساخته، از طريق مطالعه موارد متعدد سكونتگاه‌هاي دستكند به بازشناسي ويژگي‌هاي اختصاصي آن مي‌پردازد. ميمند به عنوان بزرگترين مجموعه مسكوني دستكند مورد اصلي مطالعه مي‌باشد. با گزينش 60 بناي آن در طي يك فرآيند تجربي، ويژگي‌هاي: طراحي، معيشتي و زيست محيطي كه كمتر مورد توجه‌اند، ارزيابي شده‌اند. قياس اين ويژگي‌ها با موارد مشابه در معماري ساخت، تفاوت‌هاي جدّي اين دو را نمايان ساخته است. يافته‌هاي پژوهش در استانداردهاي طراحي اقليمي و فناوري علاوه بر تكميل شناخت از اين گونه خاص، در تدوين معيارهايي براي ساخت اين بناها در عصر حاضر ياري‌رسان مي‌باشد. نتايج حاصل از اين پژوهش مي‌تواند به راهكاري روش‌شناختي براي مطالعه ساير نمونه‌ها ختم شود و همچنين به درك صحيح از اين پديده ياري رساند تا بر مبناي آن مباني حفاظت از آن نيز بدست آيد.