ارزيابي آسيب‌پذيري آلودگي آبخوان‌هاي كارستي ماراب با استفاده از مدل RISKE و تحليل سري زماني

ارزيابي آسيب‌پذيري و خطر آلودگي، اقدامي مهم در مديريت منابع آب كارست است. توسعه‌يافته بودن كارست در زاگرس، فراهم بودن شرايط طبيعي در منطقه و فعاليت‌هاي انساني در محدوده آبخوان‌ها، سبب شده كه انتشار آلودگي يكي از مهم‌ترين چالش‌هاي پيش ­روي آبخوان‌هاي زاگرس از نظر كيفي باشد. هدف اين پژوهش، ارزيابي و تهيه نقشه آسيب‌پذيري آبخوان ماراب در غرب استان كرمانشاه در برابر انتشار آلودگي است. مدل RISKE با ارزيابي پنج پارامتر سنگ مادر آبخوان، ميزان نفوذ، نوع خاك، توسعه كارست و اپي‌كارست به ارزيابي و پهنه‌بندي آسيب‌پذيري سطوح كارستي مي‌پردازد. از روش‌هاي آماري تك‌متغيره خودهمبستگي براي ارزيابي توسعه شبكه دروني كارست آبخوان ماراب استفاده شد. در نهايت با تحليل نتايج اين دو روش، ميزان آسيب‌پذيري آبخوان تحليل شد. نتايج مدل RISKE نشان‌دهنده وجود سه پهنه آسيب‌پذيري در سطح آبخوان است كه به‌ترتيب طبقه متوسط، كم و زياد، 5/57 ،7/37 و 8/4 درصد از مساحت منطقه را به خود اختصاص داده‌اند. طبقات آسيب‌پذيري و مساحت آنها بيان‌كننده آسيب‌پذيري متوسط آبخوان ماراب در برابر انتشار آلودگي است. مناطق با آسيب‌پذيري زياد در محدوده فروچاله‌ها و پلژه‌ها قرار دارد. نتايج تابع خودهمبستگي نشان داد كه آبخوان ماراب داراي رفتار هيدروديناميكي چندگانه است و دو نوع جريان سريع و پايه در آبخوان وجود دارد. بر اين اساس مي‌توان گفت به‌علت وجود جريان سريع در آبخوان و توسعه ژئومورفولوژي كارست سطحي، امكان انتشار آلودگي در آبخوان وجود دارد.