تكامل نفس انساني: بررسي دو تفسير از حركت جوهري در انديشه ملاصدرا

Evolution of Human Soul in Two Approaches of Mulla Sadra’s Substantial Motion

در حكمت متعاليه غايت انسان در قوس صعود، نيل به مبدا وجود است. نفس انسان مادامي كه به بدن مادي تعلق دارد، بر اساس حركت اشتدادي جوهري (خروج تدريجي از قوه به فعل) به صورت لبس بعد از لبس تكامل مي يابد. ملاصدرا معتقد است همين كه انسان از جهان محسوس به معقول انتقال يافت حركت در جوهره وجودي اش در عوالم غيرمادي از قوه و ساير لوازم حركت جوهري مستغني است. مقاله حاضر با روش توصيفي و تحليلي درصدد تبيين تفسير جديدي از حركت جوهري و چگونگي تكامل انسان در نشيآت بعد از دنيا است تا اين مسيله به اثبات برسد كه حركت مستغني از خروج از قوه به فعل نيز ممكن است. خاستگاه اين قسم از حركت، وجود و حيات است، به اين معنا كه موجودات از آن نظر كه وجود دارند، داراي حيات، حركت و عشق به معناي شوق به كمال نامتناهي هستند و بر اين اساس، تكامل، تبديل و تغيير شامل تمام عوالم مي شود.

Within transcendental wisdom, the extreme end for human gradational evolution is attaining the origin of existence. While attached to material body, the human soul, on the basis of substantial gradational motion (gradual change from potentiality into actuality), evolves in the form of movement in the substance. Mulla Sadra believes that as soon as Man transfers from sensible world into intelligible world, motion in the existential substance of Man in non-material worlds is needless of force and other necessities of substantial movement. Utilizing a descriptive-analytical method, the current research is an attempt to elaborate on a new approach within substantial motion and the quality of human evolution in the afterworld genesis. This kind of motion originates from life and existence. This means that creatures in their existence possess life, motion and tendency toward a limitless perfection. Therefore, it is concluded that evolution, transformation and change occur in all worlds.