بررسي اثرات سياست پولي بر عرضه تسهيلات قرض‌الحسنه در نظام بانكي ايران

قرض‌الحسنه به عنوان يك رفتار اقتصادي برگرفته از حاكميت‌ ارزش‌هاي اسلامي است و از انگيزه‌هاي معنوي و اخروي آحاد مردم است كه چندي است مورد توجه قرار گرفته است. آن­چه از ظاهر برخي روايات برمي‌آيد اين است كه قرض گرفتن امر ناپسندي است مگر اين­كه در جهت رفع يكي از نيازهاي ضروري انسان استفاده شود. در نظام مالي اسلامي، قرض‌الحسنه در كنار صدقات، عقود مبادله‌اي و مشاركتي به عنوان يكي از جايگزين‌هاي ربا در تجهيز و تخصيص منابع معرفي شده است. سياست‌هاي پولي از مجراهاي مختلفي مانند مجراي وام‌دهي، بر اقتصاد كشور تأثير مي‌گذارند. كاركرد مجراي وام‌دهي بانكي بدين صورت است كه كاهش حجم پول (سياست پولي انقباضي) موجب كاهش سپرده‌هاي بانكي مي‌شود و بدين ترتيب قدرت وام‌دهي بانكي كاهش مي‌يابد. كاهش وام‌هاي بانكي به كاهش فعاليت‌هاي اقتصادي منجر شده، كسب و كارها و مصرف‌كننده‌هايي را كه به وام‌هاي بانكي متكي بوده و نمي‌توانند وجوه مورد نياز خود را از منابع ديگر تأمين نمايند، وادار مي‌كند تا از خريد كالاهاي بادوام و دارايي‌هاي سرمايه‌اي صرف نظر كنند و در نتيجه سرمايه‌گذاري و فعاليت‌هاي واقعي اقتصادي رو به كاهش مي‌گذارد و لذا توليد ملي كاهش مي‌يابد. در اين مطالعه، كاركرد مجراي وام‌دهي بانكي و به عبارت ديگر، تأثير سياست‌هاي پولي بر اعتبارات اعطايي قرض‌الحسنه بانك‌ها طي سال‌هاي (91-1380) تحليل شده است اين كار با استفاده از روش گشتاورهاي تعميم يافته (GMM[1]) و آزمون فرضيه مربوطه انجام شده است. نتايج به‌دست آمده نشان مي‌دهد سياست پولي انبساطي داراي تأثير مثبت بر مانده تسهيلات اعطايي قرض‌الحسنه بانك‌ها است. بنابراين وجود مجراي وام‌دهي سياست پولي در ايران تأييد مي‌شود.