برآورد تابع تقاضاي پول در سيستم بانكي كشورهاي مسلمان با رهيافت پانل فضايي

نقش­هاي پول و انواع تقاضاهاي آن به خوبي در اقتصادهاي ربوي شناخته شده است. آن چه مورد ترديد باقي مانده، وجود همان نقش­ها و تقاضا­ها در اقتصاد بدون ربا به علت عدم تشكيل بازار وام است. تقاضاي پول مهم­ترين تابع در بررسي اثرات سياست پولي بر اقتصاد است به ترتيبي كه سياست پولي با تحت تاثير قرار دادن تقاضاي پول، مي­تواند مقامات پولي را در رسيدن به اهدافشان كمك كند. در اين پژوهش، به منظور تخمين تابع تقاضاي پول در سيستم بانكداري بدون ربا در كشورهاي اسلامي، به كمك اقتصاد سنجي فضايي، از داده­هاي پانلي طي دوره 2001تا 2014استفاده شده است. دراين مطالعه، براي استخراج تابع تقاضاي پول از الگوي حداكثرسازي تابع مطلوبيت انتظاري مصرف­كننده با توجه به محدوديت بودجه­اي او استفاده مي­شود، نتايج نشان مي­دهد كه رابطه منفي و معني­داري بين نرخ تورم(نرخ بهره) و تقاضاي پول، زماني كه از تعريف محدود پول استفاده مي­شود، وجود دارد، يعني با افزايش تورم، بازدهي كالاهاي بادوام بالا مي­رود، بنابراين، افراد ترجيح مي­دهند، پول خود را به كالاهاي بادوام، تبديل كنند؛ در نتيجه، تقاضاي پول، كاهش مي­يابد. به نظر مي­رسد كه نظريه تقاضاي پول كينزي(سفته ­بازي پول) زماني كه از تعريف محدود پول استفاده شود، سنديت بيشتري دارد. ولي، بين درآمد ملي و تقاضاي پول، زماني كه از تعريف گسترده پول استفاده شود، رابطه مثبت و معني­داري وجود دارد. يعني، به دليل افزايش سطح درآمد، از آ­­­­­­ن­جا كه مخارج افزايش مي­يابد، تقاضاي معاملاتي پول اشخاص نيز، افزايش يافته و دركل تقاضاي پول را افزايش مي­دهد. به نظر مي­رسد كه نظريه تقاضاي پول كلاسيك (معاملاتي پول) زماني كه از تعريف گسترده پول استفاده شود، سنديت بيشتري دارد.