عنوان مقاله :
تحليل اسطورۀ خاك در انديشۀ خيام نيشابوري
عنوان به زبان ديگر :
Analysis of Mythology Myth in Khayyam Neyshaburi Thought
پديد آورندگان :
آريان، حسين دانشگاه آزاد اسلامي واحد زنجان - گروه زبان و ادبيات فارسي
كليدواژه :
خيام , اسطوره , خاك , قالب , آفرينش و تباهي
چكيده فارسي :
در مقالۀ حاضر كوشيده‌ايم ميان حكمت خيام و اسطوره‌انديشي او رابطه‌اي برقرار كنيم. زيرا دريافته‌ايم كه انتخاب شعر براي بيان انديشه‌هاي او، با توجه به رابطه شعر و اسطوره، انتخابي آگاهانه بوده است. چرا كه نشانه‌هاي بسياري نظير زمان اساطيري، دور و دايرۀ مي‌خواري، از خاك بر آمدن گل و سبزه و خاك شدن آن‌ها، كوزه و كوزه‌گري، مشاهدۀ اعضاي آدميان رفته در ذرّات غبار معلّق در هوا و نظاير اين‌ها بر اسطوره‌انديشي او دلالت دارد و بيان بينش اساطيري جز از رهگذر ادبيات و به ويژه شعر ممكن نيست، از اين گذشته با توجه به نشانه‌هايي كه همه با «خاكـ» ارتباط دارند، اين نكته هم برجسته مي‌شود كه طبع خيام خاكي است و مطابق نظر اسطوره‌شناسان كه براي هر هنرورز، نويسنده و شاعر عنصري از ميان عناصر اربعه برمي‌گزينند، ما عنصر خيام را «خاك» دانسته و كوشيده‌ايم با تكيه بر نشانه‌هايي كه از رباعيات او استخراج كرده‌ايم، اين مدعا را قابل قبول سازيم. بنابراين روش تحقيق در اين مقاله كيفي و توصيفي بوده و اطلاعات مربوط به آن با شيوۀ كتاب‌خانه‌اي فراهم آمده است. هدف نويسندگان بيش‌تر اثبات اسطوره‌انديشي خيام با تكيه بر خاك بوده، نتايج به دست آمده گرايش خيام را به اين عنصر زايا نشان مي‌دهد.
چكيده لاتين :
The present paper endeavors to find a relationship between Khayam's philosophy and his mythology. Because it is found out that the selection of poetry for his ideas according to the relationship between poetry and mythology has been out of consciousness simply because there are various signs that prove his mythology such as mythological time, rounds and cycle of drinking wine, flowers and grass growing out of earth and then being turned into soil again, pottery and pot, witnessing the body parts of human beings out of suspended dust in the air, and the like. Explanation of mythological insight is not possible except through literature and poetry. Else, due to the signs related to earth, it is highlighted that Khayam's inclination is towards earth because according to mythologists every artist, writer, and poet tries to choose one of the four elements of life. We believe that Khayam's element is that of earth so that we strive to prove it via the signs extracted out of his quartet. Thus, the research methodology has been quantitative and descriptive and the relevant information has been provided through library studies. The purpose of writers has been more on proving Khayam's mythology with an emphasis on earth. The outcome has been Khayam's inclination on such a generative element as earth .
عنوان نشريه :
تفسير و تحليل متون زبان و ادبيات فارسي (دهخدا)
