«سه نثر» ظهوري ترشيزي و جايگاه آن در ادبيات فارسي

Zohuri Torshizi’s “Seh Nasr” and Its Position in

ظهوري ترشيزي يكي از پيشگامان سبك هندي است كه در روزگار شكوفايي اين سبك مي زيست و در كنار شاعراني چون عرفي، نظيري، طالب آملي، صائب تبريزي و بيدل دهلوي از استادان بزرگ سبك هندي به شمار مي آيد. آثار وي در نظم و نثر جايگاه بلندي دارد و تا روزگار ما، به ويژه در هند و پاكستان ارزش و اعتبار خود را حفظ كرده است. «سه نثر» يكي از آن آثار است كه در غالب تذكره ها از آن ياد، و به اندازه «ساقي نامه» مقبول و مورد پسند واقع شده است، اما گرد خمول و گمنامي بر آن نشسته، مقامي چون ساقي نامه نيافته است و امروزه كمتر كسي آن را مي شناسد. مقاله حاضر گزارش تحقيق و پژوهش درباره متن «سه نثر» است كه بر اساس پنج نسخه خطي و يك نسخه چاپ سنگي حاصل آمده ، كيفيت صور خيال در آن بررسي شده است. هدف اين مقاله، تعيين جايگاه و ارزش سه نثر از طريق معيارهاي هنري همان دوره و دوران پيش از آن است. «سه نثر» ظهوري ترشيزي به عنوان يكي از شاهكارهاي سبك هندي و مقبول طبع سخت پسند شاعران و اديبان آن دوره، تمام موازين و معيارهاي سبك هندي را در خود جمع كرده است. علاوه بر آن، اسلوب هاي زيباي سخن را كه به ويژه در گلستان سعدي به كار رفته، در نظر داشته است. اين مختصات علاوه بر تعيين ارزش «سه نثر»، ضرورت بررسي گسترده تر در آثار سبك هندي را آشكار مي سازد.

Zohuri Torshizi is one of the pioneers of the Indian style who lived in the blossoming times of this style and along with such poets as Orfi, Naziri, Taleb Amoli, Saeb Tabrizi and Bidel Dehlavi are from the great Indian style masters. His works have a lofty position in poetry and prose and has kept its value until our times, especially in India and Pakistan. "She Nasr" (Three Prose) is one of those works that is mentioned in most of the dictionaries, and is acceptable as Saghinameh, but it is anonymous and does not have a position like Shaghinameh and today few know it. The present paper reviews research on the text of "Three Prose" that it is based on five manuscripts and a copy of the lithograph and the quality of imagery has been studied in it. The purpose of this article is to determine the place and value of “Seh Nasr” through the artistic criteria of the same period and before it. Zohuri Torshizi’s “Seh Nasr” has in itself all Indian style standards as one of the Hindi style masterpieces which was accepted by the poets and literati of that period and besides, it has beautiful styles of speech used especially in Sa'di Golestan. These coordinates reveal the need for a wider examination of Hindu style works, in addition to determining the value of "She Nasr".