كليدواژه :
پاراتوپي , تحليل گفتمان ادبي , دومينيك منگنو , حلاج , لويي ماسينيون , عبدالحسين زرين‌كوب
چكيده فارسي :
دومينيك منگنو در حوزۀ تحليل گفتمان ادبي، تعريفي تازه از روابط بين متن، نويسنده و جامعه مي‌دهد. از ديدگاه منگنو، خلق يك اثر ادبي حاصل حضور نويسنده در پيرامكاني است كه او آن را پاراتوپي مي‌نامد. به عقيدۀ او، پاراتوپي شرط لازم براي پيدايش اثر ادبي و خلق ادبي شرط لازم براي هستي يافتن پاراتوپي است. بر اين اساس، هدف پژوهش حاضر، بررسي تأثير پاراتوپي در گفتمان ادبي نويسندگاني است كه به روايت زندگي شخصيتي واحد پرداخته‌اند. نظر به اهميت جايگاه حلاج در عرصۀ عرفان اسلامي، وي موضوع متون بسياري از نويسندگان بوده است. نويسندگاني نيز براي ابهام‌زدايي از آموزه‌ها و ادعاهاي او به خلق روايت‌هايي از زندگي‌اش مبادرت ورزيده‌اند؛ در اين بين، لويي ماسينيون و عبدالحسين زرين‌كوب در دو اثر مصائب حلاج و شعلۀ طور، با وجود بهره‌گيري از منابع و مآخذ يكسان و نيز توافق نسبي در باب حقانيت حلاج، گفتمان‌هايي بهغايت متفاوت از زندگي وي ارائه كرده‌اند. شناخت چرايي توجه اين دو نويسنده به حلاج، با وجود داشتن ايدئولوژي‌هاي گوناگون و رويكردهاي متفاوت به تاريخ‌نويسي و نيز چيستي تفاوت‌هاي روايي و گفتماني اين دو اثر، پرسشي است كه مؤلفان تلاش كرده‌اند تا پاسخي براي آن بيابند. از اين رو، در پژوهش حاضر، با نظر به رويكرد منگنوي پاراتوپيِ دو نويسنده و تجلي آن را در گفتمان‌هاي ادبي مذكور بررسي كردهايم تا به شناخت شرايط تكوين دو اثر و همچنين، از خلال درك تفاوت‌ها به خوانش روشن‌تري از آن‌ها نائل شويم.
چكيده لاتين :
By presenting the concept of Paratopy, Dominique Maingueneau gives a new definition of the relationships between text, author, and society in the analysis of literary discourse. According to Maingueneau, the creation of a literary text cannot solely be result and locus of the author's conflict with his/her society but are the consequences of the writer's presence in his/her context called Paratopy. According to him, paratopy is an essential condition for emergence of a literary text and the literary creation is a necessary criterion for paratopy's existence. Therefore, this study aims to investigate the paratopy's effect in literary discourse of two writers whom both narrated the same individual's life. Considering the importance of Hallaj in the field of Islamic mysticism, he has been constantly subject of many works. To clarify Hallaj's teachings and claims, the writers have also created narratives, describing his life. Louis Massignon and Abdul-Hussein Zarrinkoub in two works: The Passions of Hallaj and The Flames of Tour, despite using the same sources, as well as a relative agreement on the rightfulness of this Muslim mystic, have offered a rather different discourse of Hallaj's life. Understanding the reason for the attention of these two outstanding authors despite their different ideological backgrounds and approaches to historiography, as well as the differences between narrative and discourse of the two texts are questions that the authors have tried to answer. Therefore, with emphasis on Maingueneau's theories in this study, the authors examined the paratopy of the two writers and its manifestation in the two mentioned literary discourses in order to understand the genesis conditions of the two works, and also, through understanding their differences, come to a clearer reading of them.
