كليدواژه :
آزوسپيريلوم , ازتوباكتر , مديريت تغذيه , منبع كودي , وزن هزار دانه , رازيانه
چكيده فارسي :
يكي از اركان اساسي در كشاورزي پايدار استفاده از كودهاي زيستي در اكوسيستم هاي زراعي با هدف حذف و يا كاهش مصرف نهاده هاي شيميايي است. به منظور ارزيابي كاربرد تلفيقي كود نيتروژن و باكتري‌هاي محرك رشد بر عملكرد و اجزاي عملكرد گياه دارويي رازيانه، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در بهار سال 1394 در مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي استان ايلام اجرا شد. فاكتورهاي آزمايش تلقيح بذر با كود زيستي (مخلوطي از دو باكتري ازتوباكتر و آزوسپيريلوم) در دو سطح (تلقيح و عدم تلقيح بذر) و سطوح كود شيميايي نيتروژن در چهار سطح (صفر، 40، 80 و 120 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار) بودند. با افزايش مصرف نيتروژن از صفر تا 120 كيلوگرم نيتروژن در هكتار، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعي در بوته، تعداد چتر در بوته، تعداد دانه در چتر، وزن هزار دانه، عملكرد بيولوژيك و عملكرد دانه به طور معني‌داري و به ترتيب 15/4، 14/7، 13/8، 11/6، 12/9، 13/3و 16/5 افزايش يافت. همچنين در مقايسه با تيمار عدم تلقيح، تلقيح با كود زيستي تعداد شاخه فرعي در بوته، تعداد چتر در بوته و وزن هزار دانه را به ترتيب 16/2، 15/5و 11/5درصد افزايش داد. بررسي ميانگين اثر متقابل كودهاي زيستي و شيميايي نيتروژنه نشان داد كه تيمار تلقيح با كود زيستي و مصرف 40 كيلوگرم كود شيميايي نيتروژن، بيشترين عملكرد دانه (82/45گرم در متر مربع) را توليد كرد. به ﻋﺒﺎرت ديگر، ﺗﯿﻤﺎر ﻣﺬﮐﻮر ﺿﻤﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻣﺤﺼﻮل رﺿﺎﯾﺖ ﺑﺨﺶ، ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻣﺼﺮف ﮐﻮد ﻧﯿﺘﺮوژن را نيز كاهش داد كه اين امر مي‌تواند گامي به سوي توليد سالم و كشاورزي پايدار باشد.
چكيده لاتين :
One of the fundamental principle in sustainable agriculture is use of bio-fertilizers in agro-ecosystems
in order to eliminate or reduce the use of chemical inputs. In order to evaluate the effect of application of
nitrogen fertilizer and growth promoting rhizobacteria on fennel on yield and yield component, a factorial
experiment conducted on the basis of completely randomized block design with three replicates at
Agricultural Research Station of Ilam in the spring of 2015. Experimental treatments were seed
inoculation with biofertilizer (Azospirillum/Azotobacter) at two levels (seed inoculation and non
inoculation) and nitrogen chemical fertilizer at four levels (0, 40, 80 and 120 kg/ha-1). With increasing N
consumption from 0 to 120 kg/ha-1 of the recommended, significantly increased plant height, number of
branches per plant, number of umbels per plant, number of seed per umbel, 1000-seed weight, biological
yield and seed yield up to 15.4, 14.7, 13.8, 11.6, 12.9, 18.3 and 16.5 percent, respectively. Also, in
comparison with non-inoculation treatment, inoculation treatment increased number of branches per
plant, umbels per plant and 1000- seed weight up to 16.2, 15.5 and 11.5 percent, respectively. Mean
comparisons for interaction of N fertilizer × biofertilizer indicated that the treatment of seed inoculation
with consumption of 40 kg/ha-1 recommended N, produced the highest seed yield. On the other hand, this
treatment in addition to produce satisfactory yield, considerably decreased nitrogen fertilizer consumption
which could be a step toward healthy production and sustainable agriculture.
