پديد آورندگان :
محمودي بختياري، بهروز دانشگاه تهران - گروه هنرهاي نمايشي , رنجبر چقاكبودي، وحيد دانشگاه تهران , نساجيان، مينو دانشگاه صنعتي شريف
كليدواژه :
جنس دستوري , زبان در معرض خطر , هورامي تخت , هورامي لهون شمالي و جنوبي
چكيده فارسي :
گوراني يكي از زبانهاي ايراني شمال غربي است كه به‌طور پراكنده در استان‌هاي كرمانشاه و كردستان ايران و بخش‌هايي از اقليم كردستان عراق تكلم مي‌شود و با توجه به گسترش نفوذ زبانهاي قدرتمند مجاور آن مانند فارسي، عربي و كردي، در معرض خطر است. يكي از ويژگي‌هاي دستوري زبان گوراني، جنس دستوري است كه در مورد آن تنها به اشارات كوتاهي در برخي از منابع مانند (1966 MacKenzie, ) و سجادي (1394) بر مي‌خوريم. با توجه به نقش مؤثر جنس دستوري در صرف و نحو گوراني، اين مقاله مي‌كوشد تا با استفاده از داده‌هاي ميداني از دو گويش لهون (شمالي و جنوبي) و هورامان تخت، به نقش، كاربرد و صورت گوناگون اين ويژگي دستوري در اين زبان بپردازد. داده‌هاي اين پژوهش با استفاده از چارچوب نظري (Corbett, 1991) بررسي شده و روش تشخيص جنس دستوري واژ‌ه‌هاي مشتق، مركب و وام‌واژه‌ها تعيين شده است. نتايج به‌دست آمده، تفاوت‌هاي معناداري را در كاربرد جنس دستوري هنگام وام‌گيري واژه از زبانهاي ديگر و تكواژهاي حالت در دو جنس مذكر و مؤنث و شناسه‌هاي فعلي و تأثير جنس دستوري اسم بر وابسته‌هاي اسمي در دو گويش مذكور هورامي نشان مي‌دهد.
چكيده لاتين :
Gorani is one of the Northwestern Iranian languages spoken in Kermanshah and Kurdistan provinces of Iran, as well as a part of Iraqi Kurdistan. This language is highly endangered due to the heavy influence of its neighboring commonly spoken languages such as Persian, Arabic, and Kurdish. Gorani has maintained some very interesting grammatical features of the Middle Iranian languages, including gender, to which scholars like Mackenzie (1966) and Sajjadi (2014) have briefly made references. With respect to the notably effective role of gender in Gorani morphology and syntax, this essay sets out to address its uses and different forms by the field data of Hawrāmī Lahun and Hawrāmān Takht dialects. Considering the Corbett’s framework of gender (1991), methods for identifying the gender of loanwords and compound words are suggested. The results indicate significant differences in the grammatical gender of borrowed words from other languages, in the use of masculine and feminine case markers, and in the use of personal endings. Moreover, the findings show how the gender of nouns can influence some modifiers, such as the nominal dependent, in the above mentioned dialects
