تأثير هورمون هاي اكسين و سيتوكينين بر كيفيت دانة ذرت تحت شرايط تنش خشكي

The effects of auxine and cytokinin hormones on maize grain quality unde drought stress condition

تغيير سطوح هورمون‌هاي داخلي گياه در اثر تنش خشكي بر كيفيت دانه تأثيرگذار است. اين مطالعه به منظور ارزيابي تأثير محلول‌پاشي سيتوكينين و اكسين در مراحل مختلف رشد بر تركيبات دانه ذرت سينگل كراس 704 تحت شرايط تنش خشكي در مزرعه مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج در سال‌ زراعي 1392 اجرا شد. آزمايش در سه محيط جداگانه، شامل محيط بدون تنش خشكي، تنش خشكي در مرحله رشد رويشي و تنش خشكي در مرحله رشد زايشي انجام شد. در هر محيط محلول‌پاشي سيتوكينين در سه مرحله (شاهد، 6-5 برگي و 10-8 برگي) و محلول‌پاشي اكسين نيز در سه مرحله (شاهد، ظهور ابريشم و 15 روز پس از ظهور ابريشم) به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار انجام شد. نتايج نشان داد بيشترين ميزان پروتئين دانه (93/10 %) و قندهاي محلول (80/5 %) در شرايط تنش زايشي به دست آمد درحالي‌كه بيشترين ميزان نشاسته (37/77 %) و ماده خشك دانه (83/90 %) در محيط بدون تنش خشكي حاصل شد. محلول‌پاشي سيتوكينين در مرحله 10-8 برگي باعث افزايش تبديل نشاسته به قند‌هاي محلول شد درحالي‌كه محلول‌پاشي اكسين در مرحله ظهور ابريشم باعث تبديل قند‌هاي هگزوز به نشاسته، افزايش ظرفيت مقصد (آندوسپرم دانه) جهت دريافت ميزان بيشتر نشاسته و همچنين افزايش ماده خشك دانه شد.

This study was conducted to evaluate the effect of auxin and cytokinin spraying in different growth stages on grain composition of maize (KSC 704) under drought stress condition during 2013 growing season at Seed and Plant Improvement Institute, Karaj, Iran. The experiment was carried out in three separate environments included non-drought stress environment, drought stress in the vegetative stage and drought stress in the reproductive stage. In each environment, foliar application of cytokinin in three stages (control, V5 –V6 and V8-V10) and foliar application of auxin in three stages (control, silk emergence and 15 days after that) was laid out as a factorial design based on randomized complete block design with three replications. The results showed that the maximum protein (10.93%) and soluble sugar (5.80%) in grain were obtained under drought stress in the productive stage whereas the maximum starch (77.37%) and grain dry mater (90.83%) were obtained in non-stress condition. Foliar application of cytokinin in V8- V10 stage, increased convert starch to soluble sugar on the other hand, foliar application of auxin in silk emergence stage caused converting hexose sugars to starch, increasing the sink capacity (grain endosperm) for receiving more starch and also increasing the grain dry mater .