پديد آورندگان :
بزرگي حسين آباد، علي دانشگاه رازي، كرمانشاه - گروه زراعت و اصلاح نباتات , مندني، حسن دانشگاه رازي، كرمانشاه - گروه زراعت و اصلاح نباتات , سعيدي، محسن دانشگاه رازي، كرمانشاه - گروه زراعت و اصلاح نباتات , حيدري، حسن دانشگاه رازي، كرمانشاه - گروه زراعت و اصلاح نباتات , باقري، عليرضا دانشگاه رازي، كرمانشاه - گروه زراعت و اصلاح نباتات
كليدواژه :
تخصيص , سرعت رشد محصول , سرعت رشد نسبي , جذب تشعشع , كارايي مصرف تشعشع , ارقام گندم , كود نيتروژن
چكيده فارسي :
رشد و نمو گياهان زراعي تحت تأثير تشعشع خورشيدي قرار دارد و توليد ماده خشك اغلب با تشعشع دريافت شده توسط گياه و كارايي مصرف تشعشع همبستگي مثبت دارد. بنابراين، به منظور ارزيابي كارايي جذب و مصرف تشعشع در ارقام گندم تحت تاثير سطوح مختلف كود نيتروژن آزمايشي به صورت كرتهاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 94-1393 اجرا شد. تيمارها شامل چهار سطح كود نيتروژن (90، 180، 300 و360 كيلوگرم اوره در هكتار) در قالب عامل اصلي و ارقام گندم (پارسي، زارع، پيشگام و اروم) در قالب عامل فرعي بودند. صفات مورد ارزيابي شامل شاخص سطح برگ، روند جذب تشعشع، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبي، وزن خشك برگ، ساقه و كل، كارايي مصرف تشعشع و عملكرد دانه بود. نتايج نشان داد رقم پيشگام در مقايسه با ساير ارقام از ويژگيهاي مورد ارزيابي بهتري برخوردار بود. با افزايش كود اوره از 90 به 360 كيلوگرم در هكتار، شاخص سطح برگ، ميزان جذب تشعشع، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبي، وزن خشك برگ، ساقه و كل و عملكرد دانه افزايش يافت. بيشترين عملكرد دانه (8950 كيلوگرم در هكتار) به رقم پيشگام و شرايط 360 كيلوگرم اوره و كمترين آن (1264 كيلوگرم در هكتار) به رقم اروم و شرايط 90 كيلوگرم اوره در هكتار مربوط بود. بيشترين و كمترين كارايي مصرف تشعشع به ترتيب در رقم پيشگام (59/1 گرم بر مگاژول) در تيمار 360 كيلوگرم اوره و رقم اروم (67/0 گرم بر مگاژول) در تيمار 90 كيلوگرم اوره در هكتار مشاهده شد. افزايش نيتروژن به نظر ميرسد از طريق بهبود فتوسنتز باعث بهبود سرعت رشد محصول و تجمع ماده خشك كل گرديد و از اين طريق كارايي مصرف تشعشع را افزايش داد.
چكيده لاتين :
Solar radiation effects on crop growth and development. Dry matter production by crop has often a
positive relationship with radiation absorption and radiation use efficiency. Therefore, in order to
evaluate radiation absorption and use efficiency for wheat cultivars, a split-plot experiment based on the
randomized complete block design with three replications was conducted in Kermanshah weather climate
under 2015-2016. The experiment treatments were four levels of nitrogen fertilizer rate (90, 180, 300, 360
kg.ha-1 of urea) as main-plot and four wheat cultivars (Parsi, Zare, Pishgam and Orum) as sub-plot. The
evaluated traits were included leaf area index, radiation absorption, crop growth rate, relative growth
ratio, leaf dry weight, stem dry weight, total dry weight, radiation use efficiency and grain yield. The
results showed that Pishgam cultivar in comparison with other cultivars had the most satisfying in terms
of evaluated characteristics under nitrogen fertilizer rate treatments. By increasing the rate of urea
fertilizer from 90 to 360 kg.ha-1, maximum leaf area index, radiation absorption, crop growth rate, relative
growth ratio, leaf dry weight, stem dry weight, total dry weight and grain yield were improved. The most
(8950 kg.ha-1) and the lowest (1264 kg.ha-1) grain yield weight were observed for Pishgam cultivar in 360
kgurea. ha-1 treatment and for cultivar variety in 90 kgurea. ha-1 treatment, respectively. The results also
showed that the highest and the lowest radiation use efficiency were related to Pishgam cultivar (1.59 g.MJ-1) in 360 kgurea.ha-1 treatment and Orum cultivar (0.67 g.MJ-1) in 90 kgurea.ha-1 treatment,
respectively. Rising of nitrogen fertilizer by improvement of photosynthesis rate and crop growth rate
caused to pick up dry matter accumulation and finally increased wheat radiation use efficiency.
