بررسي ميزان و نوع تدريس تأمل‌گرايانۀ معلمان زبان انگليسي به‌وسيلۀ دفترچۀ يادداشت

Reflective Teaching through Journal Writing: A Study on EFL Teachers’ Reflection- For-, In, and On-Action

امروزه از تدريس تأمل­ گرايانه به ­منزلۀ محك ﺟﺪيـﺪي در ﻣﻬـﺎرت­ﻫـﺎي ﺗـﺪريس ياد مي ­شود. تحقيقات تجربي زيادي در مورد ابزارهاي مختلف براي به­ كار بستن تدريس تأمل­ گرايانه، از ­جمله نوشتن دفترچۀ يادداشت، ضبط ويدئوي كلاس و پژوهش كلاسي انجام شده است؛ اما پژوهش كافي در حوزۀ تدريس تأمل ­گرايانۀ معلمان با استفاده از ابزار پژوهشي دفترچۀ يادداشت 5 به ­ويژه در ايران، انجام نشده است. پژوهش مختلط حاضر، به بررسي ميزان و نوع تدريس تأمل­ گرايانۀ معلمان زبان انگليسي ايراني مي­ پردازد. بخش كمي از پژوهش شامل نمونه­ گيري تصادفي متشكل از 250 معلم زبان ايراني مرد و زن با مدرك كارشناسي و كارشناسي ارشد، در رشته­ هاي زبان­ شناسي، ترجمه، آموزش زبان و ادبيات زبان انگليسي بودند. از 250 شركت­ كننده در اين بررسي، نمونه­ گيري اتفاقي در دسترس انجام شد و 60 معلم مرد و زن از دو آموزشگاه زبان در شهر سبزوار در اين مطالعه شركت كردند. آن­ها به­ صورت تصادفي به دو گروه آزمايش و گروه شاهد، هر كدام با 30 نفر شركت­ كننده تقسيم شدند. داده­ ها به ­وسيلۀ روش­هايي ـ كه در ادامه ذكر مي­شود ـ جمع­ آوري شد: پرسش­نامۀ اكبري و همكاران (2010) كه به 250 معلم زبان داده شد؛ 60 دفترچۀ يادداشت كه 60 نفر معلم زبان نوشته بودند. نتايج نشان داد معلمان مؤلفه­ هاي فراشناختي و شناختي، تدريس تأمل­ گرايانه را بيشتر و مؤلفه­ هاي عملي را كم­تر به­ كار مي­ برند. بر اساس مدل فرل (2004)، نتايج دفترچۀ يادداشت­ها تجزيه و تحليل شد و نتايج آن نشان داد كه معلمان سه نوع تأمل، يعني تأمل قبل، حين و بعد عمل را با درجه­هاي مختلف به ­كار مي­ برند. همين­طور از تحليل كيفي محتواي دفترچه­ ها، چارچوبي متشكل از مؤلفه­ هاي فراشناختي، شناختي، زبان­ آموز و انتقادي به ­دست آمد. كاربرد يافته­ هاي پژوهش حاضر براي مربيان و دست­دراندركاران برنامه­ هاي آموزشي تربيت معلم ذكر شده است.

Currently reflective teaching has received much attention by educators in the field of education and is believed to be a serious new measure of the quality of teaching. Many experimental studies have been carried out to study teachers’ reflective teaching using methods and research instruments such as reflective journals, video recordings or actions research but little research has been conducted using reflective journals in L2 teaching in the context of Iran. The present study intends to explore the extent to which EFL teachers engage in reflective teaching. For the survey section, there was a random sampling of 250 Iranian EFL teachers holding M.A, B.A. Ph.D. degree in linguistics, translation, English literature. Out of 250 surveyed participants, a convenience sampling comprising of 60 EFL teachers, both males and females, from two language institutes in Sabzevar, Iran, participated in the study. They were randomly assigned into two groups of A as the experimental group and B as the control group with 30 participants each. Data were collected by the following means: (a) Akbari et al.’s (2010) reflective teaching inventory administered to 250 Iranian EFL teachers, (b) journals written by 60 EFL teachers. The results revealed that EFL teachers practice the metacognitive as the most frequently used component and the practical component as the least frequently used one. Using Farrell’s (2004) framework, journal data were analyzed whose results indicated that EFL teachers practiced three chronological types of reflection namely, reflection-for-,in, and on-action with different degrees. The analysis of the contents of reflective teaching resulted in a framework with metacognitive, learner-based, cognitive, critical components. Some implications and suggestions for teacher education programs are discussed in EFL context.