بررسي مقوله فعل ازديدگاه سرنموني و براساس معيارهاي معنايي گيون: هر فعل يك مقوله

The Category of Verb from Prototypical Point of View on the Basis of Givon’s Semantic Criteria: Each Verb as a Category

نظريه سرنمون با نگاهي شناختي تعريف نويني از مقوله و اعضاي آن ارائه كرده است. در اين نظريه، سرنمون ها روشن ترين اعضاي هر مقوله هستند كه نسبت به بقيه اعضا مركزي ترند و ديگر اعضا درجاتي از مشخصه هاي سرنموني را از خود نشان مي دهند. گيون ازجمله زبان شناساني است كه مقوله هاي زباني را براساس اين نظريه تعريف كرده است. در پژوهش حاضر (77) فعل براساس معيار هاي معنايي گيون در تعيين فعل سرنمون در دسته هاي سرنمون، غير سرنمون و حاشيه اي طبقه بندي شدند. داده هاي فعلي از كتاب واژگان پايه فارسي از زبان كودكان ايراني و مثال هاي ارائه شده گيون به دست آمدند؛ افزون بر اين، نگارندگان با استفاده از ارزش گذاري معيارهاي معنايي به ترسيم فضايي فعل هاي مختلف پرداختند. ترسيم هاي فضايي امكان مقايسه دقيق تر و ملموس تر فعل ها را ازنظر سرنموني فراهم مي آورند. درپايان، ترسيم هاي فضايي فعل دادن به مثابه يك فعل سرنمون در بافت هاي مختلف ارائه شد. بررسي و مقايسه ترسيم هاي فضايي متنوع فعل دادن نشان دادند نمي توان فعلي را به طور مطلق سرنموني دانست، زيرا شركت كننده ها با درجات انتزاع مختلف جايگاه فعل را در هر معيار تغيير مي دهند. براساس اين، مي توان هر فعل را مقوله اي دانست كه اعضاي بي شمار آن بافت هايي هستند كه فعل در آن ها ظاهر مي شود و اين شركت كننده هاي فعل هستند كه مي توانند در هر معيار فعل را سرنمون كنند يا از سرنمون دور كنند.

Prototype theory inspired by cognitive framework has offered a new definition of categories and their members. According to the prototype theory “prototypes” are the best examples of each category and are more central than the other members, while less prototypical and peripheral members show less features of the category. Givon, a functional linguist, has used prototype theory to define linguistic categories. 77 verbs have been classified into prototype, less prototype and peripheral verbs based on Givon’s semantic criteria. The verbs have been driven from “Persian core vocabulary based on Iranian children” and examples offered by Givon (2001: 52). Moreover, the authors of the present study have attempted to draw spatial images of verbs by means of giving numerical values to each criterion. This method gives a holistic picture of each verb based on semantic criteria. Thus, different prototypical verbs can be compared with each other in a more concrete way. Finally, various spatial drawings of verb “give” as a prototype verb in different contexts have been presented. The comparisons of spatial drawings of “give” showed that a verb cannot be called absolutely prototype, because the status of a verb in each criteria is determined by its participants. The consequence is that each verb is a category by itself with infinite members. The members are the contexts in which a verb appears and “participants” are the ones which in each criterion close a verb to prototype or not.