ارزيابي كارايي تجارت الكترونيكي در استان‌هاي ايران با رويكرد تحليل پوششي داده‌ها

Evaluating E-commerce Efficiency in Provinces of Iran with Data Envelopment Analysis Approach

هدف اين مقاله، ارائه مدلي براي سنجش كارايي تجارت الكترونيكي در استان‌هاي كشور طي سال‌هاي 1392-1395 و با استفاده از مدل تحليل پوششي داده‌ها (dea) است. براي اين منظور ابتدا عوامل موثر بر رشد و به‌كارگيري تجارت الكترونيكي در ايران با استناد به مباني نظري بررسي‌شده و سپس براي ارزيابي كارايي استان‌هاي كشور در تجارت الكترونيكي، از مدل dea با رويكرد داده‌هاي پرت استفاده شده است. نتايج نشان مي‌دهد ميانگين كارايي تجارت الكترونيكي در كشور در سال 95 نسبت به سال 92 رشد چشمگيري داشته است. همچنين نمرات كارايي سال‌هاي 93، 94 و 95 همگي داراي توزيع نرمال بوده و فقط نمرات كارايي سال 92 داراي داده پرت مي‌باشد. نتايج محاسبه ضريب بهره‌وري مالمكوئيست نيز نشان مي‌دهد كه اين ضريب در سال‌هاي 93 و 94 نسبت به سال‌هاي 92 و 93، در 25 استان پيشرفت نموده و در 5 استان پسرفت نموده است. در سال 93 بيشترين پيشرفت مربوط به استان اصفهان و در سال 94 مربوط به استان چهارمحال و بختياري است. همچنين در سال 93 بيشترين پسرفت مربوط به استان ايلام و در سال 94 مربوط به استان يزد مي‌باشد. نهايتاً اينكه نتايج ضريب بهره‌وري مالمكوئيست در سال 95 نشان مي‌دهد كه 8 استان نسبت به سال 94 پيشرفت نموده و 22 استان در همين دوره زماني پسرفت نموده‌اند. بيشترين پيشرفت سال 95 مربوط به استان خوزستان و بيشترين پسرفت مربوط به استان خراسان شمالي مي‌باشد.

This paper presents a model for assessing the efficiency of e-commerce in the provinces of IRAN with data envelopment analysis (DEA). For this purpose, first, we assess the factors that affect to growth and use of e-commerce in Iran, then to show the efficiency of IRAN's provinces on e-commerce, data analysis model applied. Results show the average efficiency in IRAN in year 2016 compared to year 2013 increased. The numbers of efficiency in years 2014, 2015 and 2016 have a normal distribution, and only in 2013 we have outliers. Also MALMQUIST efficiency coefficient calculation results show we have progress in years 2015 and 2014 compared to 2014 and 2013.The most progress is in year 2014 that related to Isfahan province and in year 2015 related to Charmahalobakhtyari province. Ultimately the efficiency coefficient of MALMQUIST results 8 provinces in year 2016 have progress compared to year 2015 and 22 provinces during the same time period have regressed. The greatest progress in year 2016 is relating to Khuzestan provinces and most regression is relating to North Khorasan Province.