كليدواژه :
گفتمان چانه زني , تحليل انتقادي , قدرت , كنترل ذهن , رتوريك , كرمانشاه
چكيده فارسي :
تحليل گفتمان به بررسي تأثير روابط انساني، جنسيتي، فرهنگي و ارزشهاي اجتماعي بر گفتمان مي پردازد و چگونگي نمايش اين روابط در متن را مطالعه مي كند. در اين راستا، اين پژوهش در بررسي پديده اجتماعي چانه زني از رويكرد تحليل گفتمان انتقادي با توجه به فرآيند كنترل ذهن مخاطب بهره مي گيرد. به باور فوكو، قدرت محدود به ساختار تعاملي از پيش تعيين‌شده‌اي نيست و مشاركان كلام به واسطه ماهيت غيرقطعي قدرت، در گفتمانهاي مختلف نقشهاي متفاوتي ايفا ميكنند. داده هاي اين تحقيق به صورت ميداني و با استفاده از پرسشنامه (164 عدد) و گفتگوي ضبط شده (850 دقيقه) در سه منطقه از شهر كرمانشاه جمع آوري گرديد. تحليل داده ها نشان داد كه مشاركان كلام از سازوكارهاي زباني ويژهاي در سطوح خرد (واژگاني و نحوي) و كلان (آوايي و معنايي) براي نيل به اهداف خود در چانه زني سود مي برند. در اين ميان، كاربرد واژه هاي گفتمان مدار بيشترين بسامد را به خود اختصاص داده است. همچنين، سه راهكار گفتماني متداول در چانه زني مشاهده شد كه شامل دستاويز قرار دادن باورهاي مذهبي، تمسك جستن به آيين و آداب‌ورسوم قومي و عرق بوميگري و طرح مشكلات اقتصادي، اجتماعي و طبقاتي است. نتايج به دست آمده نشان ميدهند كه مشاركان چانه زني كه شامل فروشنده و خريدار هستند، نقشهاي گفتماني متفاوتي را ايفا مي كنند كه باعث ميشود چانه زني در دسته گفتمانهاي معكوس، به تعبير فوكو، قرار بگيرد. فروشنده، در سلسله مراتب قدرت، به واسطه داشتن جايگاه مالكيت مشارك فرادست و خريدار مشارك فرودست است؛ اما در فرايند كنترل ذهن، اين خريدار است كه به صورت پنهاني سعي در كنترل فروشنده در راستاي خواسته خود است؛ از اينرو، خريدار نقش كنترلگري را دارد كه از پايين به بالا بر مشارك فرادست اعمال قدرت مي كند. با توجه به اينكه كنترل ذهن فروشنده بدون اقناع وي و بدون ايجاد تغيير يا جهتدادن به جهانبيني مخاطب ميسر نيست، چانه زني در دسته كارهاي رتوريك طبقه بندي مي شود و خريدار در فرايند خريد، نقش رتور را دارد.
چكيده لاتين :
Discourse analysis examines the impacts of human, gender and cultural interactions and social values on discourse, and studies the way these relationships are presented in the text. Hence, in this article, which deals with the phenomenon of bargaining in an Iranian culture, Kermanshah, the approach of critical discourse analysis is used to study the discourse of bargaining regarding the mind control process of the audience. According to Foucault, power has a non-predetermined structure, hence because of its elusive nature, participants in a discourse can play different roles. This research data is gathered utilizing a questionnaire (164) and recording some conversations (850 minutes), in three different social class areas in Kermanshah. The analysis of the data shows that discourse participants use different linguistic mechanisms to reach their goals in bargaining, such as topicalization, short single sentences, exclamatory, imperative and interrogative structures, besides prosodic prominence strategies such as changes in stress, intonation and juncture which can end in shifts in the focus of the information structure of the sentences. However, simple words with ideological connotative meanings have the highest frequency. Moreover, according to the findings, three highlighted behavorial strategies frequent in bargaining include the usage of religious beliefs, having ethnic tradition biases, and stating economic, social, and class problems. The results indicate that the various roles pertaining to the bargaining participants –buyers and sellers- put bargaining in the category of reverse discourse, as Foucault calls it. The seller, in the power hierarchy, is the superordinate through the ownership position, while the buyer is the subordinate. However, in mind controlling, the buyer’s attempt to control the seller secretly makes them the controller, the one who applies power in a bottom-up order. Given that it is impossible to control the seller's mind without persuading them or without changing their worldview, bargaining is categorized as a rhetorical task, and the buyer, in this discourse, is the rhetor.
