بلاغت سكوت، به ‌مثابه غياب پيش‌انديشيدة كنش كلامي و تعامل كارآمد آن با متن

The Eloquence of Silence: The Absence of the Retrospect Verbal Interaction and its Efficient Act in the Text

هدف مقاله حاضر، ارزيابي بلاغت سكوت دلالتمند و بررسي عوامل تاثيرگذار بر ميزان اين بلاغت است. مسئله بنيادي مقاله، چگونگي، چندي و چرايي تاثير سكوت تعمدي است بر بلاغت كلامي كه سكوت، در بافت آن تعبيه شده است. پيش انديشي خطيب، شاعر يا نويسنده، براي جايگاه و اندازه كشش سكوت در بافت كلام، عاملي است كه ميزان بلاغت آن سكوت را رقم مي زند. در مقاله حاضر كه بر بنياد شناخت عوامل تاثيرگذار بر اين سكوت، شكل گرفته است، به دنبال جستاري در پيشينه بلاغت سكوت در ايران و پس از بررسي آرا و نظرات مختلف در اين زمينه، با اتكا به مواردي از سكوت هاي بلاغي كه در امهات متون ادب فارسي برجاي مانده، به واكاوي تعدادي از مهم ترين اين عوامل، از قبيل بافت، شخصيت و مستمع، پرداخته شده است.در ادامه، نمونه هايي از كاركردهاي مختلف، متنوع و در عين حال، متفاوت سكوت هاي بلاغي، همراه با نمونه هايي از شعر و نثر آورده شده است و در پايان، اين نتيجه حاصل شده كه سكوت هاي پيش انديشيده، به مثابه بخشي عمده از كنش كلامي در بسياري از موارد، بلاغتي بيشتر از كلامي دارند كه جايگزين آن شده اند.

This article aims at revealing the suggestive eloquence of silence and indicating some effective factors which influence on it. Hence, it is discussed how deliberate silence might enact implicitly in the verbal interaction within a text. The retrospect thought of rhetorician, poet, and author seems to be a significant factor in leading the degree of that eloquence of silence. This research focuses on the most crucial factors in controlling and leading this silence in the corpus of Persian literary texts; which the most important are the context and the audience. The samples are selected from the authentic literary texts, both verse and prose, to include all possible eloquences of silence in various contexts. The results affirm that the absence of retrospect verbal interaction or the eloquence of silence is widely implicit in the texts and functions as an efficient act while affecting the audience or reader more than other figures of speech.