سبك‌سازي نظام‌مند فعل در زبان فارسي

Systematic Light Verbalization in Persian Language

در روند تحولات زبان فارسي دسته­اي از فعل‌ها بخشي از بار معنايي خود را از دست داد ه ­اند و به­اصطلاح سبك شده ­اند. از اين­رو، در بيان مفاهيم ايستا و رويدادي با عنصر ديگري از مقولۀ اسم، صفت يا حرف ­اضافه همنشين شده و ساخت‌هاي فعل سبك را ايجاد كرده ­اند. مطالعۀ نحوي و معنايي اين ساخت‌ها از چالش ­برانگيزترين مسائل مورد بررسي زبانشناسي امروز ­است. در زبان فارسي ساخت‌هاي فعل سبك پربسامدترين ساخت‌هاي فعلي به­ شمار مي­ روند و اين امر اهميت پرداختن به آنها را دو چندان مي ­سازد. پژوهش حاضر مي ­كوشد تا از منظر صرف توزيعي (هله و مرنتز، 1993 ؛ 2013) به پرسشي اساسي در رابطه با اين فعل‌ها پاسخ بدهد؛ اينكه، چرا تنها دسته­اي از فعل‌ها (نه تمامي آنها) به فعل سبك تبديل شده ­اند و آيا اين انتخاب تصادفي بوده است يا نظام­ مند. پرسشي كه عليرغم اهميت از توجه محققان دور مانده ­است. پژوهش حاضر با ارائۀ تحليلي نشان مي­دهد كه اين انتخاب نظام ­مند است و شواهدي در تأييد اين نظام ­مندي با توجه به ويژگي زير تخصيص ­يافتگي و اصل زيرمجموعه صرف­ توزيعي ارائه مي­ دهد. از جمله اين شواهد تعيين ماهيت و جايگاه 21 فعل سبك زبان فارسي در طبقه ­بندي لوين (1993)، استفاده از روشي مبتني بر الگوريتم لسك (1986) و پيشنهاد طبقه ­بندي جديد فعل‌هاي سبك بر پايۀ نخستي‌هاي معنايي است كه در آن ابتدا فعل‌ها به ايستا و رويدادي و سپس فعل‌هاي رويدادي به 4 طبقۀ كاركردي، تغيير مالكيت، تغيير حالت و تغيير مكان تقسيم شده ­اند. اين شواهد بيانگر اين واقعيتند كه ماهيت ويژۀ معنايي اين فعل‌هاست كه آنها را مستعد تبديل شدن به فعل سبك كرده ­است.

There is a group of verbs which lost part of their semantic content in the process of Persian language evolution and became light verbs. Accordingly, to convey the stative and eventive concepts, the so-called light verbs co-occurred with preverbal elements of noun, adjective or prepositional phrase and formed light verb constructions. The study of these constructions becomes one of the challenging issues in modern linguistics. Light verb constructions are so frequent in Persian verbal system and it doubles the importance of their study in this language. The present study attempts to answer an important question related to these constructions in the light of Distributed Morphology (Halle & Marantz, 1993; Marantz, 2013); why just some Persian verbs (not all the verbs) changed into light verbs? And, was this selection random or systematic? In spite of its importance, this question has not attracted the attention of the researchers. The present study presents an analytical presentation of this systematic selection and provides evidence to support this systematicity with respect to under-specification and subset principle of Distributed Morphology. Among these evidence is the determination of the nature and position of 21 Persian-language style verbs in Levin's (1993) classification, the use of a method based on Lesk (1986) algorithm, and the suggestion of a new classification of light verbs based on semantic priming in which the verbs are classified into statives and eventives and then the eventive verbs are classified into change of state, change of possession, change of place and performatives. All these evidence demonstrate the fact that it is the particular semantic nature of these verbs that predispose them to light verbalization. This evidence indicates that it is the particular semantic nature of these verbs that has made them prone to become light verbs.