پديد آورندگان :
نديري، عطا الله دانشگاه تبريز - دانشكده علوم طبيعي , جبراييلي، ناصر دانشگاه تبريز - دانشكده علوم طبيعي , قره خاني، مريم دانشگاه تبريز - دانشكده علوم طبيعي
چكيده فارسي :
دشت قروه- دهگلان بزرگترين دشت استان كردستان است كه از نظر كشاورزي اهميت زيادي براي اين استان دارد. در سالهاي اخير با توسعۀ كشاورزي، تمايل به استفاده از كودهاي شيميايي افزايش يافته و آبخوانهاي اين دشت را در معرض آلودگي قرار داده است. بنابراين، تعيين مناطق آسيبپذير براي مديريت نواحي در معرض خطر، امري ضروري است. در تحقيق حاضر آسيبپذيري آبخوان دشت قروه- دهگلان با استفاده از روشهاي DRASTIC، SINTACS و SI بررسي شده است. براي دست‌يابي به نتايج بهتر، روشهاي منفرد يادشده با روشهاي تركيبي نظارت‌شده شامل مدل فازي ساجنو، الگوريتم ژنتيك و نيز روشهاي نظارت نشده شامل روش مربوط به شاخص همبستگي (CI) تركيب شدند. نتايج نشان داد شاخص همبستگي هر سه روش تركيبي بيشتر از روشهاي منفرد (DRASTIC، SINTACS و SI) است و بين روشهاي تركيبي، مدل فازي ساجنو بيشترين شاخص همبستگي را دارد و همچنين ضريب همبستگي اين روش از باقي روشهاي تركيبي و منفرد بيشتر است. مدل فازي ساجنو توانست 37 درصد ضريب همبستگي و 7 درصد شاخص همبستگي را نسبت به نتايج بهترين مدل منفرد افزايش دهد. بنابراين، روش تركيبي نظارت‌شدۀ مدل فازي ساجنو براي ارزيابي آسيبپذيري آبخوان دشت قروه-دهگلان نسبت به بقيه روشها بهتر است. براساس مدل فازي ساجنو، بخشهاي شمال غرب و جنوب شرق دشت پتانسيل آلودگي بيشتري نسبت به ساير مناطق آنجا دارند و بايد محافظت بيشتري از اين مناطق صورت بگيرد. بنابراين، مي‌توان از روش تركيبي نظارت‌شدۀ مدل فازي ساجنو براي بررسي آسيبپذيري آبخوانهاي ديگر نيز استفاده كرد.
چكيده لاتين :
Qorveh-Dehgolan plain is the largest plain of Kurdistan province, which is the most active agricultural area in the province. In recent years, agricultural development has tended to increase the use of chemical fertilizers and has caused aquifers in the plain to be contaminated. Therefore, it is necessary to determine vulnerable areas for managing areas at risk. In this research, the aquifer vulnerability of Qorveh-Dehgolan plain has been investigated using DRASTIC, SINTACS and SI methods, which is one of the most common ranking methods for assessing aquifer vulnerability. Considering that each of these methods has its own advantages, these methods were combined using Sagnuo fuzzy model, genetic algorithm and combined method as an unsupervised and supervised combination method. The results showed that correlation index of all three combined methods is more than single methods (DRASTIC, SINTACS and SI). In combination methods, the method of Sagnuo fuzzy model combination has the highest correlation index, and the correlation coefficient of this method is higher than the other combination and single methods. Therefore, the combination method of Sagnuo fuzzy model is a better method for assessing the of Qorveh-Dehgolan aquifer than other methods. Based on this method, about 21.5%, 49.4%, 24.7% and 4.4% of the aquifer are in the low, medium, high and very high vulnerability, respectively. The north-west and south-east parts of the plain have more potential pollution than other parts of the plain, and more protection from these areas needs to be done.
