سلطه استعمار انگليس بر مسلمانان سند و پنجاب تا شكل گيري پاكستان: علت ها و پيامدها

يكي از پيامدهاي سيطره انگليسي ها بر شبه قاره هند، گذشته از خاتمه بخشيدن به امپراتوري گوركاني (1526 1858م)، سلطه بر سند و پنجاب، به عنوان دو مركز مهم استقرار مسلمانان شبه قاره بود. اهميت فهم تحولات اين دو منطقه كه كشور پاكستان نيز بر بنياد آن ها شكل گرفته، پرداختن به موضوع را ضروري مي سازد. بر اين اساس، كوشش شده با گردآوري داده ها به شيوه كتابخانه اي و نقد و بررسي آن ها، به پرسش هاي تحقيق درباره چگونگي سلطه استعمار انگليس بر اين مناطق و پيامدهاي آن پاسخ داده شود. مطابق با يافته هاي تحقيق، انگليسي ها با استفاده از مواردي چون: برقراري مناسبات تجاري و انعقاد معاهده هاي سياسي، بهره گيري از اختلافات داخلي و سرانجام به كمك نيروي نظامي، بر اين دو منطقه مسلط شدند؛ همچنين، سند و پنجاب تحت سلطه استعمار، از يك سو، در پيوند با وهابيت حجاز، شاهد رشد جنبش هاي پاك ديني با هدف پيراستن اسلام هند از عناصر التقاطي بود و از ديگر سو، شاهد نوسازي و پيدايش جريان غرب گرا بود كه از طريق تعامل با انگليسي ها، كشور پاكستان را به وجود آورد.