مفهوم‌سازي و اعتبارسنجي مولفه‌ها و ويژگي‌هاي رهبري معنوي در دانشگاههاي شمال شرق ايران

Conceptualization and Validation of Components and Characteristics of Spiritual Leadership in Northeastern Universities of Iran

هدف پژوهش حاضر، كشف مولفه‌هاي رهبري معنوي در دانشگاه‌هاي شمال‌شرق ايران است. روش اين تحقيق، آميخته اكتشافي است. جامعه آماري، اعضاء هيات‌علمي دانشگاه‌هاي شمال‌شرق ايران بوده است. نمونه بخش كيفي و با استفاده از نمونه‌گيري هدف‌مند، 33 نفر از اعضاي هيات‌علمي با سابقه در حوزه رهبري يا تدريس رهبري و در بخش كمي 271 نفر از اساتيد هيات‌علمي دانشگاه‌هاي شمال شرق ايران با استفاده از روش نمونه‌گيري تصادفي خوشه اي بوده‌اند. جهت جمع‌آوري داده‌ها در بخش كيفي از روش مصاحبه و در بخش كمي از پرسشنامه استفاده شده بود. مولفه‌هاي رهبري معنوي، با كمك نرم‌افزار maxqda و روش تحليل محتواي داده‌ها، استخراج شدند. جهت سنجش و برازش مولفه‌ها از تحليل عاملي تائيدي و نرم‌افزار amos بهره برده‌ شد. جهت بررسي مولفه‌هاي پژوهش، بار عاملي گويه‌ها محاسبه و مورد تائيد قرارگرفت. نتايج نشان‌داد كه رهبري‌معنوي در دانشگاه‌هاي شمال‌شرق ايران از ساختار تئوريكي مناسبي برخوردار است. نتايج حاصل از اين پژوهش كه منجر به شناسايي مولفه‌ها و زيرمولفه‌هاي رهبري معنوي شده‌ است، در مجموع دربرگيرنده 11 مولفه و 38 زيرمولفه مي‌باشد. اين نتايج نه ‌تنها مي‌تواند به‌عنوان ابزاري جهت معرفي ويژگي‌هاي رهبري معنوي در دانشگاه‌ها به‌كار گرفته‌ شود، بلكه تلاشي است تا الگوهايي در حيطه رهبري براي مديران دانشگاه‌ها به شكل عملي و با بكارگيري رهبري معنوي ايجاد شود و زمينه‌ساز ايجاد محيط كار معنوي و بهبود تعاملات اثربخش در دانشگاه‌ها شوند.

The purpose of this study is exploring the components of spiritual leadership in northeastern universities in Iran. The method of this research is a Mix Method of exploratory. The statistical population was the faculty members of the northeastern universities of Iran. qualitative sample was using of purposeful sampling and 33 faculty members with a history of leadership or teaching leadership was selected. Quantitative sample was 271 faculty members of northeastern universities of Iran. they were selected through cluster random sampling. The interviewing method was used to collect the data in the qualitative section and in the quantitative section the questionnaire was used. The components of spiritual leadership were extracted using MAXQDA software and data content analysis method. Factor validation and AMOS software were used to measure and fit the components. In order to study the components, the factors were calculated and verified. The results of the research indicate that the leader of the native Iran's universities has an appropriate theoretical structure. The results of this research, which led to the identification of the components and sub-components of spiritual leadership, consist of 11 components and 38 sub-components. These results can not only be used as a tool for introducing the characteristics of spiritual leadership in universities, but also attempt to create patterns in the field of leadership for university administrators in an effective way through the use of spiritual leadership and create a spiritual working environment and improve interactions in the structure of the universities.