مرزشكني خيال و خبر

Metalepsis of topic and illustration

در روايت شناسي، مرزشكني به شگردي اطلاق مي شود كه در آن ارتباطي غيرطبيعي ميان سطوح مختلف روايت برقرار مي شود. رابطه ي طبيعي بين سطوح روايت، روايتگري است؛ يعني شخصيت يك سطح راوي سطح ديگر مي شود. با الهام از مرزشكني روايي مي توان شگردي بلاغي را نامگذاري كرد كه سابقه اي طولاني در شعر فارسي دارد. هر ايماژ متشكل از دو جزء است. مي توان جزئي كه مقصود اصلي شاعر يا گوينده را در بر دارد خبر و جزئي كه براي مقايسه و آراستن مي آيد خيال بناميم. در مواردي كه ايماژهاي مختلف و مرتبط در كنار هم مي آيند، دو سطح متمايز خيال و خبر قابل تشخيص است. رابطه ي طبيعي ميان اين دو سطح مشابهت است و هر رابطه ي غيرطبيعي ديگري نوعي مرزشكني ايجاد مي كند كه مي توان آن را مرزشكني خيال و خبر دانست. در مرزشكني خيال و خبر همچون مرزشكني روايي همواره نوعي تناقض منطقي ديده مي شود. همچنين تاثير اين دو نوع مرزشكني نيز مشابه است و مي تواند شوخ طبعانه، وهم انگيز يا تركيبي از هر دو باشد.

Metalepsis, in its narratological sense, is a trope in which an unnatural relationship is built between different levels of narrative. The natural relationship between narrative levels is formed by the act of narrating; a character from one level becomes the narrator of another. The term “Metalepsis of topic and illustration” can be coined to name a similar trope. This trope has been used for centuries in Persian poetry. Every Image comprises a topic and an illustration. The topic is what is being talked about and the illustration is what the topic is compared to. When several images are present along together, two different levels are distinguishable: the level of the topic and the level of illustration. The natural relationship between these two levels is similarity and any other relationship will result in metalepsis. As in the narratological metalepsis, there is always a paradox in the metalepsis of topic and illustration. The effect of these two kinds of metalepsis is also similar and can be humorous, fantastic, or a mixture of the two.