تطبيق جاندارانگاري حيواني و انساني در اشعار فروغ فرخزاد و نازِك الملائكه

Corresponding Animal and Human Animism in the Poems of Forough Farrokhzad and Nazek al-Malaika

تفكر و انديشه جاندارانگاري يا آنيميسم نوعي تلقي هستي شناسانه انسان نسبت به دو جنبه مادي و غير مادي نظام آفرينش است. اين باور در ادبيات حالتي را بيان مي كند كه در آن گويي اشياء جان و شعور دارند. در اين شيوه، نويسنده يا شاعر مي كوشد تا از دريچه خيال به شخصيت پردازي عناصر بي جان در قالب جان گرايي بپردازد. جاندارانگاري حيواني و انساني به مانندگي حيوان يا انسان و يا ساختن شكل ‌واره‌ هاي تركيبي از آن دو، به بخشي از آنيميسم تعريف مي شود. در اين ميان، فروغ فرخزاد شاعر نوپرداز معاصر ايران و نازِك الملائكه شاعر معاصر و از پيشگامان شعر نو در ادبيات عرب، وظيفه ي انتقال بخش هاي مهمي از مفاهيم شعرهاي خويش را به عهده ي اين صور خيال گذارده اند. اين دو شاعر زن كه هر دو از نمايندگان مطرح ادبيات زنانه در ايران و عراق هستند، علاوه بر زبان و احساس زنانه، روايتگر انديشه هاي حاكم بر روزگار خود مي باشند و مسائلي همچون تنهايي و غربت، مردستيزي، مظلوميت زن، بدبيني، مسائل اجتماعي و ... را با پيوندي ظريف با جاندارانگاري در قالب شعري اعتراضي به تصوير كشيده اند. در نوشتار پيش رو، جلوه هاي پديدار شده باور جاندارانگاري يا جان گرايي در اشعار اين دو شاعر با روش توصيفي- تحليلي بررسي مي شود. بررسي ها نشان مي دهند كه جاندارانگاري در آثار اين دو شاعر، از حد آرايه هاي ادبي فراتر رفته و زيرساخت هاي ناتوراليستي انديشه آنان را بازگو مي كند. همچنين، كاربرد آنيميسم در طبيعت در اشعار فروغ و آنيميسم در مفاهيم در اشعار نازِك بيشتر ديده مي شود.

The thinking of Animismis an ontological view of man in relation to both the material and immaterial aspects of the creation system. This belief creates a feeling in literature that seemingly objects are alive and have intelligence. In this method, the author or poet strives to add life and personality to his/her inanimate elements through imagination. Animal and human organism similar to an animal or human being, or by the formation of combinations of the two is considered as a part of animism. In the meantime, Forough Farrokhzad, a contemporary Iranian modern poet and Nazek al-Malaika, a contemporary poet and pioneer of modern poetry in Arabic literature, have taken the task of conveying important parts of their poetic concepts through imagination. These two female poets, who are both prominent representatives of women's literature in Iran and Iraq, are not only feminine in their language and emotion, but also reflect on the ideas that govern their day, such as loneliness and malice, cruelty, female oppression, skepticism, social issues and other matters with a delicate connection to animism in the form of protest poetry. In the present article, the manifestations of the beliefs of animism or life-oriented beliefs in the poems of these two poets are studied through a descriptive-analytic method. Studies show that the biodiversity in the works of these two poets goes beyond literary arrays and reflects their naturalistic infrastructures. Also, the use of animism in nature is more evident in Forough's poems than in the concepts of Nazek’s poems.