تحليل مؤلفه‌هاي جامعه‌پذيري سياسي در كتاب‌هاي درسي دوره متوسطه مورد پژوهي كتابهاي جديد جامعه شناسي در رشته علوم انساني

Analysis of the Elements of Political Socialization in Social Science Textbooks of Secondary School in Iran

هدف پژوهش حاضر بررسي رويكرد كتاب‌هاي درسي مدارس نسبت به مقوله جامعه‌پذيري سياسي است. به همين منظور كتاب‌هاي درسي دوره‌ي دوم متوسطه علوم انساني به عنوان جامعه آماري و در ميان آنها كتاب‌هاي جامعه‌شناسي 1و2، به عنوان نمونه آماري برگزيده شد. براي سنجش مولفه‌ها از روش ويليام اسكات استفاده شده كه بر پايه آن ضريب توافق 94/3 بدست آمد. براي تجزيه و تحليل اطلاعات از آمار توصيفي و استنباطي و از نرم افزارspss استفاده گرديد. در چارچوب اين پژوهش، جامعه‌پذيري سياسي از منظر آموزش مقوله‌هاي جمهوريت، تساهل و مدارا، مشروعيت سياسي، هويت سياسي، پداگوژي انتقادي، عدالت اجتماعي، ارزش هاي سياسي انقلاب اسلامي، اقتصاد و حكمراني خوب مورد تحليل قرار گرفت. يافته‌هاي بدست‌آمده از پژوهش نشان مي‌دهد كه در اين كتاب‌ها رويكرد غالب ترويج مولفه‌هاي سياسي و ايدئولوژك انقلاب اسلامي است كه در فرايند آن مولفه-هاي جمهوريت و حكمراني خوب مورد كم‌توجهي قرار گرفته است. مولفه‌هاي هويت سياسي ديني و ارزش‌هاي سياسي انقلاب اسلامي مهم‌ترين مقولات مربوط به جامعه‌پذيري سياسي در اين كتاب‌ها مي‌باشند كه از طريق غيريت سازي يا معرفي و نقد ايدئولويك هويت‌هاي سياسي غربي مورد توجه قرار گرفته‌اند. همچنين يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه در اين كتاب‌ها ارزش‌هاي سياسي انقلاب اسلامي بيشتر از ارزش‌هاي اجتماعي و اقتصادي آن مورد تأكيد است.

The purpose of this study is to investigate the components of political socialization have been represented through the school-textbooks in Iran. In terms of research data and method, the research results presented and discussed in this paper are based on the method of content analysis on the revisited textbooks of Sociology in the high-school level. Using William Scott's method, the components of political socialization have been measured by the representation of major terms including republicanism, tolerance, political legitimacy, political identity, critical pedagogy, social justice, political values of the Islamic revolution, economics, and good governance. According to the research findings of this analysis, three main patterns can be addressed: First, the most visible components of political socialization represented in the textbooks are the religious-political identity and political values of the Islamic Revolution, which have been inspired through the otherness and ideological critique of the Western political identities. Second, the textbooks are overwhelmingly allocated to represent the political and ideological elements of the Islamic Revolution of Iran; an approach which have neglected the elements of good governance and republicanism. Finally, the underlying conclusion of these research findings refers to the fact that the political values of the Islamic Revolution have been more significantly represented in the textbooks that its social and economic values.