آموزش‌ پنهان مدرسه و تجارب زيسته‌ي دانش‌آموزان (مطالعه موردي يكي از مدارس متوسطه فرزانگان تهران)

Hidden curriculum of school and lived experience of students (a case study of a SAMPAD high school in Tehran)

هدف اين پژوهش توصيفي ژرف از تجربه‌ي زيسته‌ي دانش‌آموزان از برنامه درسي پنهان مدرسه است. پرسش اصلي در مطالعه حاضر اين بوده است كه دانش‌آموزان، چه معنايي براي آموزش‌هاي پنهان مدرسه در ذهن دارند، تجارب روزمره آنان از اين پديده چيست و اثرات آن را بر خود چگونه ارزيابي مي‌كنند. براي پاسخ دادن به اين پرسش‌ها از روش تحقيق كيفي و مصاحبه استفاده كرده‌ايم و دانش‌آموزان به اين سوال پاسخ داده‌اند كه فكر مي‌كنند آموزش‌هاي غيردرسي مدرسه براي آنها چيست و تاثير اين آموزشهاي پنهان را بر خود چگونه درك مي‌كنند. پاسخ‌هاي دانش‌آموزان به اين پرسش‌ها را با استفاده از روش تحليل تماتيك، تحليل كرده‌ايم كه حاصل آن، استخراج مقوله‌هاي؛ آموزش مهارت‌هاي اجتماعي، مهارت‌هاي فردي، شناخت و درك ديگران، شناخت و تحقق خود، رقابت با ديگران و اطاعت از مافوق و بي قدرتي بوده است. به نظر مي‌رسد بتوان با كمك اين مقوله‌ها، درك بهتري از تجربه‌ي دانش‌آموزان متوسطه از آموزش‌هاي پنهان مدرسه بدست آورد. در نهايت با استفاده از دوگانه‌هايي كه در ذهن دانش‌آموزان در اثر اين آموزش‌هاي پنهان ايجاد شده است، نتيجه گرفتيم كه اين آموزش‌ها تاثيرات منفي چون اضطراب مستمر و پيدايش هويت‌هاي دوگانه دارند و آنها به اشكال گوناگون در برابر اين آموزه‌ها مقاومت نشان مي‌دهند.

The purpose of this study is to describe the students' lived experience of the hidden curriculum in high school. The key research questions are: What is the meaning of hidden curriculum for students?, How do they experience it?, and How do they evaluate its impacts on themselves? Methodologically, this study uses the method of qualitative research with specific reference to the technique of interviews with the students. The student’s responses to these questions have been analyzed using the method of thematic analysis, which resulted in the extraction of these themes: teaching social skills, individual skills, knowing and understanding others, recognizing and fulfilling oneself, competing with others, obeying and the sense of being powerless. These provide the opportunity to gain a better understanding of the experiences of high school students with the schools’ hidden curriculum. Finally, this study used the dichotomies that were created in the minds of students through these hidden instructions. In conclusion, these research findings showed that these teachings have such negative effects as continuous anxiety and the emergence of dual identities.