كاربرد نام جانوران در صورت‌هاي خطاب در گويش بوشهري و شهركردي: تحليلي در زبان‌شناسي زيست‌محيطي

Animal Names as Forms of Addressing Metaphors in Bushehri and Shahrekordi Dialects within an Ecolinguistic Approach

استعاره‌هاي مبتني بر نام جانوران در همۀ زبان‌ها و فرهنگ‌ها به ­كار مي‌رود و مي‌توان آن را حتي يك جهاني زبان‌شناختي دانست. هدف از پژوهش حاضر، بررسي كاربرد استعاري نام جانوران در خطاب قرار دادن انسان و مفهوم اوليۀ هر جانور در دو منطقۀ بوشهر و شهركرد است. در پژوهش حاضر، واژه‌‌هاي مربوط به خطاب و مفهوم اوليۀ واژه‌هاي جانوران در گويش منطقۀ بوشهر كه در اقليم گرم و مرطوب جنوب كشور و گويش منطقۀ شهركرد كه در اقليم سرد و كوهستاني واقع شده است، در چارچوب زبان‌شناسي زيست‌محيطي بررسي مي‌شود. براي گردآوري داده‌ها، خطاب و مفهوم اوليۀ نام 35 جانور مختص بوشهر از 100 گويشور بومي بوشهر و خطاب و مفهوم اوليۀ 35 جانور مختص شهركرد از 100 گويشور بومي شهركرد در قالب پرسش‌نامه بررسي و تحليل شد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه گويشوران برداشت‌هاي استعاري‌شان از رفتارهاي جانوران را براي توصيف خصوصيات گوناگون افراد به­كار مي‌برند؛ چنانچه در پژوهش حاضر، گويشوران دو منطقۀ مورد نظر از نام برخي از جانوران به­ عنوان خطاب براي افراد استفاده مي‌كنند. كاربرد نام جانوران براي توصيف افراد، نشان‌دهندۀ تأمل گويشوران در ويژگي‌ها و خلق‌و‌خوي جانوران محيط پيرامونشان است. از ديگر يافته‌هاي پژوهش مي‌توان به تفاوت در ميزان خطاب در جانوران مشترك دو منطقۀ مختلف نام برد كه محيط پيرامون، نوع و ميزان ارتباط انسان و جانوران را مي‌توان از مهم­ترين دلايل اين تفاوت‌ها برشمرد.

Metaphors based on animal names are found in almost all languages and cultures, and thus, they can be considered as one of the linguistic universals. The present study has investigated the metaphorical application of animal names in addressing people as well as the primary concepts of each animal name in Bushehr and Shahr-e Kord of Iran. The analyses were based on the data collected from 200 native informants (100 from each region) through the questionnaires on the forms of address as well as the primary concepts of 70 animals (35 endemics to each region). Additionally, the morphological structures of the animal names were explored and the terms, phrases, expressions and proverbs related to each animal name were also listed. The findings show that when addressing people, native speakers, from the two areas under study, used their metaphorical interpretations of the animal’s behavior to describe different traits and characteristics of people; some animal names are, therefore, used as address forms in the two regions. This indicates the fact that the human community reflects on the behavior and the attributes of the animals in their surrounding environment.