كليدواژه :
شعر عامه , بيت (سوگچكامه) , بويراحمد , شكل , محتوا
چكيده فارسي :
بيت‌ها يا سوگ‌چكامه‌هاي حماسي بويراحمدي، گونه‌اي از ادب منظوم عامه‌اند كه عمدتاً سرايندگاني ناشناس، پس از كشته شدن يكي از قهرمانان يا بزرگان بويراحمدي در مبارزه با مخالفان، آن‌ها را سروده‌‌اند و بعدها به‌وسيله مردم و خوانندگان اشعار لري خوانده و تكرار شده‌اند. اين اشعار را مي‌توان جزو اشعار حماسي عامه قرار داد. از آنجا كه اين اشعار در ميان مردم بويراحمد داراي جايگاه رفيع و بازتاب‌دهنده بخشي از حوادث تاريخي ـ اجتماعي بويراحمد هستند، در اين مقاله، اين اشعار با هدف ريخت‌شناسي و بررسي ابعاد ادبي، موسيقايي، محتوايي و اجتماعي، با روش تحليل محتوا (رويكرد توصيفي ـ تحليلي) بررسي شده‌اند و بهطور خلاصه مشخص شده كه سوگ‌چكامه‌هاي بويراحمدي طرحي ساده، روايي و بدون مقدمه‌چيني، اوج و فرود دارند. توصيف شخصيت‌ها و صحنه‌هاي نبرد در آن‌ها قوي است. راوي داناي كل است و روايت از نوع واقعي و مستند. از نظر زباني و ادبي نيز بيت‌هاي بويراحمدي، زباني ساده و روان دارند و در آن‌ها از صنايع ادبيِ پيچيده و انتزاعي خبري نيست. از منظر موسيقايي، وزن در آن‌ها هجايي است و كمبود وزن را با كش‌داركردن كلمات حفظ مي‌كنند. از نگاه محتوايي نيز مضمون و محتواي اصلي اين اشعار، دليري‌ها و شجاعت‌هاي قهرمانان و بزرگان بويراحمدي در مبارزه با مخالفان خود است. از نظر اجتماعي هم اين اشعار، امروزه يكي از عوامل وحدت و همگرايي طوايف بويراحمدي به شمار مي‌آيند. اين مقاله مي‌تواند نمونه‌اي براي بررسي اين نوع شعر عامه در ساير مناطق كشور قلمداد شود.
چكيده لاتين :
The epic threnodies or šowxins are popular poems that are composed
by unknown poets after the death of one of the heroes or elders of the
Lori tribe in the fight against the ruling regime, and have long been
read by the people and singers of Lori poems. Bakhtiari and
Boyerahmadi tribes have many racial, linguistic, cultural and
historical affinities, and threnodies have a high place among them;
therefore, in this paper, in order to study the various dimensions of
these poems and to find out the phenomenon of the transmission of
popular poems, they are compared according to the method of content
analysis (comparative approach). It is briefly stated that Bakhtiari and
Boyerahmadi threnodies have the same and common elements of epic
poetry (heroic, national, ethnic, and narrative forms), themes, verses
and hemistiches, description, and literary characteristics, but the
language of Boyerahmadi threnodies is rougher than that of
Bakhtiari's and it has a kind of controversy with the unexampled
creator. In this paper, the most important linguistic, literary, cultural
and historical values of these threnodies are discussed. Also, the
analysis can be regarded as a model for study of this kind of popular
poetry in different parts of Iran.
