كليدواژه :
شعر فارسي , نمايش , بازيهاي نمايشي , خيال
چكيده فارسي :
شعر فارسي محملي براي بازتاب نمايش و بازيهاي نمايشي بوده است. بستري كه اگر نبود، چه بسا تصور مي‌شد در زمينۀ هنرهاي نمايشي تهي دستيم. بر اين اساس، در اين تحقيق سعي شده است كه نشان داده شود، كدام مضامين و خصايص نمايش‌ها در گسترۀ اشعار فارسي بيشتر نمود يافته است و در اين ارتباط متقابل، شعر چه بهره‌اي از نمايش برده و چه مضامين و تصاويري را از دنياي نمايش برگرفته و پرورش داده است. روش تحقيق، تحليلي ـ توصيفي و مبتني بر بررسي كتابخانه‌اي و مراجعه به متون بوده و از دو نرم‌افزار عرفان نور و دُرج نيز بهره برده شده است. اين تحقيق نشان مي‌دهد كه شعر فارسي بخشي از خصايص بازيهاي نمايشي را حفظ و بهويژه به دو بازي رسن‌بازي و شب‌بازي توجه بيشتري كرده است. شعرا در عين اينكه مضامين نمايشي را منعكس كرده‌اند، مضمون‌سازي و خيال شاعرانه برايشان مهمتر بوده است بهطوري كه تخيلات مبتني بر بازيهاي نمايشي بسيار شگفت‌انگيزند. نخستين شاعران فارسي دري تا شاعران معاصر، مضامين نمايشي را در اشعارشان منعكس كرده‌اند، از فردوسي و منوچهري تا قاآني و فراهاني. در اين ميان، نظامي بيش از ديگران به نمايش توجه داشته است. همچنين، در اين پژوهش براي نخستين بار نگرش عرفا نسبتبه نمايش بررسي شده است. آنها بيشتر بهشكل تمثيلي از نمايش بهره برده‌اند. تمثيل عرفا بيشتر رمزي است و بي‌شباهت به تمثيل فلسفيِ خيام نيست كه با مضمون پرده‌بازي ساخته شده است. از نظر ادبي، بيشترين تصاوير بهكمك استعاره، تشبيه، تمثيل و تمثيل رمزي ايجاد شده است.
چكيده لاتين :
Persian poetry has been a vehicle for reflecting plays and theatrical
games, a source if absent might reduce the quality of performative arts.
Accordingly, this study attempts to show which themes and features of
the plays have been most prominent in the Persian poetry, and in this
interplay, what the poetry has gained from the play, and which themes
and images are taken from the world of play. The research method is
descriptive-analytical based on the library study and document analysis.
Two programs called Erfan e Noor and Darj have also been used. This
study shows that the Persian poetry has retained some of the features of
the play, and more attention has been paid to two games called acrobatics
and puppet shows. Reflecting the themes of the play, the poets have paid
more attention to theme creation and their poetic imagination, and the
imagination based on the play has a significant role in this regard. The
earliest Persian poets of Dari as well as the contemporary poets have
reflected theatrical themes in their poems; from Ferdowsi and
Manouchehri to Qa’aani and Farahani. Among them, Nizami Ganjavi has
paid more attention to this aspect than the others. Also, for the first time
in this study, the mystic attitude towards the plays has been examined; it
has been realized that they have often used the allegorical form of the
plays. The mystic allegories are rather codified. They are similar to
Khayam's philosophical allegories. In terms of literary analysis, most
images are created by metaphor, simile, allegory, and coded allegory.
