بررسي اثر تمپو و كوانتوم بر وقايع جمعيّتي و معرّفي روشهايي براي تعديل شاخص‌ها

اثر تمپو به معني توّرم يا اُفتِ موقّتي يك واقعۀ جمعيتي(تولد، ازدواج و فوت) براثر افزايش يا كاهش در ميانگين سن وقوع آن رويداد تعريف مي شود. تورشِ ناشي از اثر تمپو در ميزان «مرگ و مير ويژۀ سني» و «اميد زندگي» به دليل تغيير در توزيع سني مرگ و ميرهاي نسلي به سمت سنين پيرتر و يا جوانتر رخ مي­دهد. در خصوص شاخص­ هاي باروري نيز، تغييرات در برنامه­ هاي باروريِ «نسلي» ميتواند روندهاي گمراه كنندهاي در ميزان باروري كل (TFR) «مقطعي» ايجاد كند. تشخيص اينكه باروري تا چه اندازه بوسيله اثرات تمپو (زماني) كاهش يا افزايش مييابد، موضوع بسيار مهمي است؛ چرا كه با تعميم ميزانهاي پايينِ باروري فعلي به آينده، اين واقعيت كه اين ميزانها بر اثر افزايش موقتيِ سنِ فرزندآوري كاهش يافته‌اند، اغلب ناآگاهانه ناديده گرفته ميشود. در همين راستا برخي جمعيت شناسان به منظور حذف اثر تمپو (زمانبندي)، راه حل هايي براي تعديل شاخص باروري كل ارائه داده اند كه به تناسب داده هاي موجود و مورد نياز، قابل استفاده مي باشند. در اين مقاله به شيوه مرور ديدگاه صاحبنظران جمعيت شناسي، ابتدا اثرات تمپو و كوانتوم بر شاخصهاي مرگ و مير و باروري مورد بررسي قرار مي­ گيرد و سپس روشها و تكنيكهاي محاسبۀ شاخص باروري «تعديل شدۀ زماني» معرفي مي گردد.