بررسي وجوه تشابه سبكي - زباني شاهنامة فردوسي با ويس‌ و رامين فخرالدين اسعد گرگاني

Investigating the similarities of style Ferdowsi’s Shahnameh with Vis and Rāmin by Fakhruddin As'ad Gurgani

شاهنامة حكيم ابوالقاسم فردوسي منظومه‌اي جاودان از عصر ساماني و غزنوي است كه ايرانيان تا حد زيادي حفظ زبان و ملّيت ايراني را در بحران‌هاي ادوار مختلف مديون اين اثر بي‌بديل هستند. شاهنامه از جنبه‌هاي گوناگون حائز اهميت است؛ يكي از جنبه‌هايي كه شاهنامه‌پژوهان كمتر بدان توجه داشته‌اند، مقايسۀ واژگان، تركيبات و تعابير آن با آثار ديگر است. فخرالدين اسعد گرگاني، ويس و رامين را در قرن پنجم از متني پهلوي به نظم درآورده‌است و در موارد بسياري مشابهت‌هاي زباني با شاهنامه دارد. در اين پژوهش كاربرد واژه‌ها و تركيبات با معاني يكسان و همچنين ميزان كاربرد واژگان پهلوي و كهن در دو اثر بررسي و مطابقت داده شده‌است. نتايج بررسي‌ها نشان مي‌دهد ويژگي‌هاي لغوي مشابه دو اثر نشان‌دهندة تأثيرپذيري ويس و رامين از شاهنامه در حوزۀ تكنيك‌هاي زباني است. نكتۀ ديگر تناسب واژه‌هاي به‌كاررفته در شاهنامه و ويس و رامين با فرم و محتواي آثار است. اين موضوع را مي‌توان از كاربرد واژه‌هايي دريافت كه از سويي با موسيقي كلام هماهنگ است و از سوي ديگر با رسوم آييني و باورهاي مدنظر گويندگان در پيوند است.

This study investigates the use of words and collocations with the same meanings as well as the use of Pahlavi and ancient words in the two works of Shahnameh and Vis and Rāmin. The results reveal that the similar lexical characteristics of the two works reflect the influence of Shahnameh on Weiss and Ramin in terms of linguistic techniques. Another point is the congruence of the terms used in these two works with the form and content. This can be understood from the use of words that are in line with the music of the word on one hand, and linked to ritualistic practices and beliefs of the poets on the other.