پديد آورندگان :
شاه مرادي، اميد دانشگاه فردوسي مشهد , ياحقي، محمدجعفر دانشگاه فردوسي مشهد - گروه زبان و ادبيات فارسي , نوشاهي، عارف كالج دولتي گوردون - گروه زبان و ادبيات فارسي، راولپندي، پاكستان
كليدواژه :
بلاغت , تأثيرپذيري , سيف جام هروي , مجموعۀ لطايف و سفينۀ ظرايف
چكيده فارسي :
امروزه يكي از مهم‌ترين حوزه‌هاي مطالعات ادبي، نقد و بررسي آثار بلاغي از منظرهاي مختلف است؛ اين‌گونه مطالعات، به‌خصوص زماني كه روي آثار كهن‌تر و با ديدي انتقادي انجام شود، اهميتي دوچندان مي‌يابد. مجموعۀ لطايف و سفينۀ ظرايف تأليف سيف جام هروي،يكي از كهن‌ترين منابع بلاغت فارسي است كه در سده‌هاي هشتم و نهم در شبه‌قاره تدوين شده است. بررسي مباحث بلاغي در مجموعۀ لطايف باتوجه‌به قدمت آن، براي ترسيم چشم‌اندازي از تاريخ بلاغت و روند تطوّر آن به‌ويژه در شبه‌قاره، اهميت خاصي دارد؛ به اين منظور، در اين مقاله سعي شده است ميزان نوآوري، تأثيرپذيري و همچنين اهميت اين اثر ازمنظر بلاغت بررسي شود. پس‌از مقايسۀ مجموعۀ لطايف با منابع عمدتاً بلاغي پيش‌از آن، روشن شد سيف جام در تدوين بخش بلاغت مجموعۀ لطايف، از منابع مختلف، بدون ذكر منبع و نام نويسندگان آنها، اقتباس كرده كه به نمونه‌هايي از آن اشاره خواهد شد. همچنين در اين پژوهش، برخي از اشتباهات بخش بلاغت مجموعۀ لطايف، در سه حوزۀ تعريف، مثال و تقسيم‌بندي، نقد و بررسي شده است؛ در پايان نيز، به برخي از نوآوري‌هاي مجموعۀ لطايف ازقبيل اصطلاح‌سازي براي مفاهيم بلاغي، نقد شعر شاعران گذشته، تقسيم‌بندي‌هاي تازه و مثال‌هاي نو اشاره مي‌شود.
چكيده لاتين :
Currently, one of the most significant areas of literary studies is to assess, review and criticize of various rhetorical work from different viewpoints; such studies is more remarkable especially when performed on older literary texts with critical-thinking view.”Majmu'e-ye-Latayef-va-Safine-ye-Zarayef” poem ontology compiled by "Saif-e-Jam-e-Heravi", one of the most ancient rhetorical text from the late eight and early nine AH centuries, is written in the Indian subcontinent. The study of rhetorical subjects in ”Majmu'e-ye-Latayef ", considering its history, provides outlook on rhetoric’s history and development, especially in the Indian subcontinent; hence, this paper inspects this work from innovations, impressionability and imitation viewpoints as well as its importance from rhetoric perspective.
The innovation of "Saif-e-Jam" in this poem ontology are as follows: personal terminology for rhetoric concepts, critique of his precedent poets’ poems, novel classifications, and new examples. Additionally, he gathered poems from both famous and less known Indian subcontinent poets, hence his ontology could be the only reference for several poets, especially the less knows or unknown ones. Such innovations has extolled the merits of his ontology beyond a merely imitation work.
To specifically clarify imitations of ”Majmu'e-ye-Latayef ", this work is compared against other precedent predominantly rhetorical texts. This comparison reveals that “Saif-e-Jam-e-Heravi" have adopted various sections of his poem ontology from different references without mentioning their titles and authors; several of such references are as follows: Rashid-e-Vatvat's “Hadayegh-ul-Sehr” (divisions and examples), Jajarmi's “Munes-ul-Ahrar” and Kalati's “Munes-ul-Ahrar”(classification and poem samples), Amir Khosrow's “Eijaz-e-Khosrawi” and “Dibache-ye-Divan-e-Ghorrat-ul-Kamal”(definitions and examples created by Amir Khosrow), Khatib-e-Qazvini's “Al-Eizah-fi-Olum”(definitions), and Taftazani's “Al-Motawwal” (definitions).
Furthermore, this work reviews and criticizes errors and mistakes of this ontology's rhetoric section in definitions, examples, and classification areas. "Saif-e-Jam-e-Heravi" have intended to collect an ontology and just exploit rhetoric viewpoint for classification of the gathered poems under separate sections; hence, he have mentioned incorrect examples for a given literary figure of speech or even have called one specific figure of speech under different names or labels (e.g., “tarh-e horuf” /lipogram and “hazf-e horuf”/ elision are identical).
