بررسي شخصيت سودابه با نظريه هيجان خواهي ماروين زاكرمن

checking Character of Sudabeh with Marvin Zuckerman's Excitement Theory

شاهنامه حكيم فردوسي (411 - 329 ه.ق) با توجّه به برخورداري از ظرفيت هاي مناسب جهت بررسي با نظريه ها و ديدگاه هاي علمي معاصر، انعكاس دهنده خصوصيات رواني و اخلاقي انسان در هر عصري است كه به طرزي ماهرانه به تصوير درآمده است. شخصيت سودابه در شاهنامه نيز به دليل ساختار و درونمايۀ كنش گرايانه، اين قابليت را دارد كه با نظريه هاي روانشناسانه نقد و تحليل گردد و نتايج آن در كنترل و واكنش هاي مبتني بر هيجان طلبي انسان امروزي مورد استفاده قرار گيرد. هيجان خواهي يكي ازنظريه هاي ماروين زاكرمن (1978)،از روانشناسان معاصر است. اين نظريه دربردارندۀ يكي از چند صفت بنيادي تعيين كنندۀ ماهيّت انسان است.در اين مقاله، ويژگيهاي شخصيّتي سودابه با نظريۀ هيجان خواهي ماروين زاكرمن مورد تحليل و بررسي قرار گرفته است. نتايج اين پژوهش نشان ميدهد هر چهار مؤلفۀ نظريۀ هيجان خواهي زاكرمن در كنش و رفتارهاي نامتعارف سودابه از ماجراجويي، خودمحوري و خطرپذيري در نحوۀ انتخاب همسر در هاماوران گرفته تا جستجوي تجربۀ حسي تازه، اجتناب از يكنواختي و اقدام به رفتارهاي بازداري شده در قصر شاه ايران، نمود دارد.

One of the unique characteristics of shahnameh is that it reflects and portrays masterfully moral and psychological characteristic of man in every period. Considering the enormous potentials it offers for investigation employing different contemporary scientific views and theories, it is the purpose of this article to apply Zuckermna’s theory to Sudabeh’s character. Due to the structure and dynamic theme Sudabeh’s tale has, it lends itself to the psychological analysis the results of which could be served to control the reactions arising from the sensation seeking desires of man today. Sensation seeking is a theory proposed by Marvin Zuckerman, the contemporary psychologist. This theory consists of several fundamental characteristics which determines man’s essence. Looking at Sudabeh’s character through the lens of this theory indicate that every four parameters Zuchkerman proposes are present in her indecent actions and behaviors. She is adventurous, self-centered, challenging in seeking a partner in Hamavaran; she is in pursuit of new sensational experience, avoids monotony, and indulges in reckless behavior prohibited in the court of Iran’s king.